Auteur: Yvonne Bleyerveld
Over Hans Speckaert is weinig bekend.1 Volgens Karel van Mander, die hem mogelijk ontmoette tijdens zijn verblijf in Rome en hem een goede schilder en tekenaar noemt, was hij afkomstig uit Brussel en zoon van een borduurwerker. Van Mander vertelt ook dat Speckaert op een reis vanuit Italië naar de Nederlanden om gezondheidsredenen vanuit Florence naar Rome terugkeerde, waar hij omstreeks 1577 overleed.2 Een document uit april 1575 bericht dat de kunstenaar verlamd is geraakt. Mogelijk was dit het gevolg van een ongeluk tijdens het werk aan een onbekende kerk vroeg in het jaar 1575, samen met de kunstenaar Anthonie van Santvoort.3
Het is mogelijk dat Speckaert zijn opleiding kreeg bij Peter de Kempeneer (1503-1580) in Brussel. Wanneer Speckaert in Rome arriveerde, is niet bekend. Slechts vier schilderijen worden met zekerheid aan de kunstenaar toegeschreven, waaronder het portret van de graveur Cornelis Cort (1533-1578), met wie hij bevriend was.4 Speckaert maakte hij prentontwerpen, die werden gegraveerd door onder meer Cornelis Cort en Aegidius Sadeler en die de basis vormen voor verdere toeschrijvingen. Vastomlijnd is zijn getekende oeuvre echter niet en het toeschrijven van tekeningen aan de kunstenaar wordt bemoeilijkt doordat zijn werk veel werd nagevolgd.
Hoewel Speckaert al jong overleed, bleef na zijn dood zijn werk invloed uitoefenen op kunstenaars uit het Noorden die Rome bezochten, zoals Bartholomeus Spranger, Karel van Mander en de Duitse kunstenaar Hans von Aachen.5 Speckaert was bevriend met Anthonie van Santvoort, die na Speckaerts dood zijn nalatenschap beheerde en – via Cornelis Cort die een jaar na Speckaert overleed – zijn tekeningen erfde. Van Santvoort stelde zijn huis open voor kunstenaars die Rome bezochten, zodat zij ook na Speckaerts dood zijn tekeningen konden bestuderen.
Noten
1 Deze biografie is gebaseerd op Washington/New York 1986, p. 272 (M. Wolff); Brussels/Rome 1995, pp. 326-327 (J. Foucart); Turner 1996, dl. 29, p. 377 (T. Gerszi).
2 Van Mander 1604 (editie Miedema), fol. 230r.
3 Siroká 1995, dl. 2, p. 409. Zie voor de tamelijk onbekende Zuid-Nederlandse kunstenaar Van Santvoort, ThB XXIX, 1935, p. 453.
4 Brussels/Rome 1995, nr. 186 (Wenen, Kunsthistorisches Museum, inv. nr. 1163). Zie voor de andere, met zekerheid aan Speckaert toegeschreven schilderijen, idem, nrs. 184-185.
5 Zie voor de invloed van Speckaert op Van Aachen, Aachen/Prague/Vienna 2010, pp. 3-4, 107, 111, 118.
