Auteur: Ariane van Suchtelen
Over de geboorte en jeugd van glasschilder, tekenaar en prentmaker Dirck Jacobsz Vellert is niets bekend, behalve dat hij uit Amsterdam afkomstig was. Reeds in 1522 noemde Gerard Geldenhauer (1482-1542), humanist aan het hof van Philips van Bourgondië, ‘Theodoricus Jacobi Amstelredamus’ in zijn dagboek een van de vooraanstaande glasschilders van zijn tijd. Vellerts laatste vermelding – van 30 december 1547 – bevestigt zijn herkomst uit Amsterdam. In 1511 werd ‘Dierick Jacobssone, ghelaesmakere’ ingeschreven als vrijmeester van het Antwerpse St.-Lucasgilde. Tussen 1512 en 1530 schreef hij zes leerlingen in bij het gilde in Antwerpen, waarbij hij in 1518 en 1526 als deken diende. Vellert genoot internationale faam als glasschilder en ontwerper van gebrandschilderd glas. Toen Albrecht Dürer tijdens zijn reis door de Nederlanden in Antwerpen verbleef, werd hij op 12 mei 1521 bij Vellert onthaald op een groots banket. Guicciardini prees Vellert in zijn Descrittione di tutti i Paesi Bassi uit 1567 als een van de belangrijkste glasschilders uit de Lage Landen, hierin nagevolgd door Vasari in diens in 1568 gepubliceerde Vite. In de zeventiende eeuw is Vellert echter vergeten; Van Mander nam hem niet op in zijn Schilder-boeck uit 1604. Tot Vellerts bekendste werken behoren de gebrandschilderde ramen in King’s College Chapel te Cambridge, de enige grootschalige ramen naar zijn ontwerp die bewaard zijn gebleven. Het vroegste bekende werk van Vellert zijn twee glasruitjes uit 1517; het laatste werk dateert uit 1544. Behalve gravures, etsen en houtsneden zijn meer dan vijftig veelal gemonogrammeerde en gedateerde tekeningen van Vellert bewaard gebleven. Zijn monogram bestaat uit zijn initialen ‘DV’ met daartussen een vijfpuntige ster. De toeschrijving aan Vellert van schilderijen van de Meester van de Lille Aanbidding wordt door Konowitz betwist.
Dirck Vellert
Amsterdam circa 1480/1485 - Antwerpen circa 1547
