Auteur: Albert Elen
In zijn Schilder-boeck (1604) besteedt kunstenaarsbiograaf Karel van Mander slechts enkele regels aan Maarten de Vos.1 De Vos is van Hollandse komaf; zijn vader, de kunstschilder Pieter de Vos (1490-1566) was in Leiden geboren en had zich al voor 1507 als jongeling in Antwerpen gevestigd. De Vos heeft, zoals veel van zijn tijdgenoten, na afronding van zijn opleiding in het atelier van – waarschijnlijk – zijn vader een reis naar Italië gemaakt. Deze reis, die hij – naar wordt aangenomen – deels samen met Pieter Bruegel maakte, duurde van 1552 tot uiterlijk 1556.2 Behalve in Rome is hij ook in Venetië geweest, waar hij invloed onderging van het werk van Titiaan en, vooral, Tintoretto.3 In 1558 werd hij opgenomen als lid van het Sint Lucasgilde in Antwerpen, waarvan hij in 1572 tot hoofddeken werd benoemd. Tijdens de Beeldenstorm van 1566 is ook van hem veel werk verloren gegaan. Het grootste deel van zijn leven heeft De Vos in Antwerpen gewoond en gewerkt. Hij is niet zoals vele andere kunstenaars na de Val van Antwerpen in 1585 om religieus-politieke of economische redenen gemigreerd naar de noordelijke provincies, maar is vanwege zijn grote gezin in Antwerpen gebleven. De Vos is vooral bekend om zijn omvangrijke schilderijenproductie, waarbij hij werd geassisteerd door een groot atelier, en zijn getekende ontwerpen voor diverse prentseries, waarvan Van Mander reeds vermeldt dat deze in aantal die van zijn naamgenoot Van Heemskerck overstijgen.4Noten
1 Van Mander 1604, fols 264v-265r, and appendix (ed. Miedema 1994, vol. 1, pp 316-319, 464, vol. 5, pp. 39-43).
2 Zweite 1980, pp. 21-22, 38.
3 Zweite 1980, pp. 39-49.
4 Hollstein XLIV beschrijft bijna 1.600 prenten naar ontwerpen van De Vos, hetgeen 60% meer is dan het aantal prenten naar ontwerpen van Van Heemskerkck. Zie ook P. van der Coelen, Patriarchs, Angels & Prophets. The Old testament in Netherlandish Printmaking from Lucas van Leyden to Rembrandt (Studies in Dutch Graphic Arts, vol. II), Amsterdam 1996, pp. 15-19.
