Portrait of Francis Picabia (Portret van Francis Picabia)

Auteur: Marijke Peyser

Tijdens de groots opgezette Exhibition of Modern Art, beter bekend als de Armory Show, die in 1913 in New York gehouden wordt, ziet en bewondert Man Ray het ingezonden werk van Francis Picabia.^[1] De kunstenaars ontmoeten elkaar op een van de feesten georganiseerd door het gefortuneerde verzamelaarsechtpaar Walter en Louise Arensberg. Het zijn avonden waar le tout New York met elkaar flirt, drinkt en praat over kunst.^[2] Samen met Marcel Duchamp vormen Man Ray en Picabia de kern van de dadagroep in New York. Ze herkennen elkaar in hun non-conformistisch denken en handelen.

In 1921 verlaat Man Ray New York en vestigt zich in juli van dat jaar in Parijs. In zijn nieuwe woonplaats zijn er geldzorgen te over. Man Rays hoop is gevestigd op het succes van de tentoonstelling van zijn werken die hij meegenomen heeft uit Amerika (zie Cadeau / Audace).^[3] Het wordt een teleurstelling: geen enkel werk wordt verkocht. Man Ray besluit om niet te wachten op erkenning, maar zich toe te gaan leggen op fotografie.^[4]

Het blijkt een goede keuze; zijn fotografische werk valt zowel commercieel als artistiek in de smaak. Dankzij Picabia’s vrouw, Gabrielle Buffet, kan hij in 1922 voor de Parijse couturier Paul Poiret aan de slag. De modefoto’s die Man Ray voor het couturehuis maakt zijn origineel: ze laten een samengaan van mode en kunst en een dosis sexappeal zien. Man Ray heeft succes met deze foto’s en andere opdrachten volgen al gauw. Hij onderscheidt zich van gevestigde fotografen die de smaak van het grote publiek volgen en iedere innovatie mijden. Zijn professionele opdrachten illustreren tijdschriften als Vogue, Harper’s Bazar, Vanity Fair en het Franse VU magazine.^[5] Naast portretopdrachten en modefoto’s experimenteert hij met een naar zichzelf genoemde techniek, de ‘rayografie’ – het kort belichten van een vel lichtgevoelig fotopapier waarop verschillende objecten zijn gelegd (zie Rayografie).

Een verzoek van Picabia, die Man Ray vraagt zijn schilderijen te fotograferen, is het begin van een nieuwe specialiteit: het fotograferen van kunstwerken.^[6] Max Ernst, Georges Braque, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, Jean Hugo, Marie Laurencin, André Masson, Pablo Picasso, Henri Rousseau en Yves Tanguy maken allen gebruik van Man Rays diensten. Aan het eind van iedere fotosessie maakt Man Ray standaard een portretfoto van de desbetreffende kunstenaar. Zelf zegt hij hierover: ‘Ik bewaarde altijd één opname voor het eind van de sessie om een gratis portretfoto van de kunstenaar te maken. Ik bewaarde het beste voor het laatst’.^[7] Portrait of Francis Picabia is hier een voorbeeld van.