Begin jaren 50 maakte Unica Zürn kennis met de surrealistische kring rondom haar nieuwe levensgezel de kunstenaar Hans Bellmer. Met Yves Tanguy en Max Ernst zou zij tot de surrealisten gaan behoren die, op de grens van abstractie en figuratie, de wereld van het onderbewuste exploreerden. De Afrikaanse kunst was een belangrijke inspiratiebron. Zij maakte hiermee kennis door de verzameling exotische objecten van haar vader, een in Afrika gestationeerde Duitse cavalerieofficier.
Specificaties
| Titel | Zirkus (Circus) |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op doek |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Hoogte 49,8 cm Breedte 46,8 cm |
|---|---|
| Makers |
Kunstenaar:
Unica Zürn
|
| Inventarisnummer | 3671 (MK) |
| Credits | Aankoop met steun van Mondriaan Fonds en VriendenLoterij, 2011 |
| Collectie | Moderne Kunst |
| Verwervingsdatum | 2011 |
| Vervaardigingsdatum | in 1956 |
| Herkomst | Estate Unica Zürn; Ubu Gallery, New York 2011 |
| Tentoonstellingen | La La La Human Steps, Rotterdam (Museum Boijmans van Beuningen) 07.02.2015 – 25.05.2015 Collectie – surrealisme, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 11.02.2017 – 28.05.2017 |
| Interne tentoonstellingen |
De collectie als tijdmachine (2017) Collectie - surrealisme (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
Dalí, Magritte, Man Ray and Surrealism. Highlights from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) Surrealist Art - Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) A Surreal Shock – Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) Only the Marvelous is Beautiful (2022) A Surreal Shock. Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) |
| Onderzoek |
Toon onderzoek Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen |
| Literatuur | E. Brinkmann, R. Helmes, W. Knapp, Unica Zürn: Bilder 1953-1970, Berlijn 1998, pp. xxxi, 214 Een droomcollectie, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, cat.nr. 108 |
| Materiaal | |
| Object |
Entry bestandscatalogus Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Auteur: Marijke Peyser
Het beeldende oeuvre van de Duitse kunstenaar Unica Zürn bestaat hoofdzakelijk uit werken op papier, enkele kleine schilderijen daargelaten. Ze zet de surrealistische techniek van de écriture automatique in om een fantastische organische binnenwereld te verbeelden. Het gaat haar om de focus op de eigen introspectie, niet om academische geschooldheid of conventies. Hiermee sloot ze aan bij de surrealistische fascinatie voor de psychoanalyse, maar tegelijkertijd raakt haar werk aan art brut, art autre en psychopathologische kunst.
In 2011 verwerft Museum Boijmans Van Beuningen twee werken van Zürn: het olieverfschilderij Zirkus en de gouache Komposition. Zirkus verbeeldt een circusvoorstelling: op een wankel koord probeert een figuur zich voort te bewegen, een tweewieler volgt op de voet. Enkele touwladders hangen in de ruimte, klaar voor gebruik. Ook is er een rad van avontuur. Het tafereel wordt op spaarzame wijze verlicht door enkele lichtpunten. Maar de bravoure, vrolijkheid en schijnwerpers, zo typisch voor dit soort vermaak, ontbreken. Zirkus is een van Zürns weinige schilderijen. Het is ruimtelijker van opzet dan Komposition en laat in plaats van organische vormen min of meer herkenbare menselijke figuren en architectonische bouwsels zien. Net als veel andere surrealisten werd Zürn mede geïnspireerd door Afrikaanse kunst. In haar geval middels de verzameling etnografica van haar vader, die als cavalerieofficier gestationeerd was geweest in Afrika.[1] Ondanks het feit dat het geschilderd is doet het oppervlak van Zirkus getekend aan. Zürn krast de lijnen in de zwarte toplaag, waardoor plaatselijk een lichtere kleur onder de donkere verf tevoorschijn komt.
In de Nederlandse museale collecties ontbrak voorheen werk van Zürn. Ook is haar werk nooit in Nederland geëxposeerd. De in 2011 aangekochte werken vormen een interessante brug tussen de hoofdzakelijk vooroorlogse surrealistische kunstwerken in Museum Boijmans Van Beuningen en het recent aangekochte werk van bijvoorbeeld Chris Hipkiss, Oscar de Las Flores, maar vooral van Paul Noble en Peter Feiler, met hun eigen, niet bestaande werelden. Samen met het in 2007 verworven schilderij Paysage avec nuages roses van Yves Tanguy versterken deze kleinoden van Zürn de meer ‘abstracte’ en introspectieve tak van het surrealisme in de museumcollectie.
Noten
[1] Zie http://www.ubugallery.com/gallery/artists/unica-zurn/ (geraadpleegd 21 januari 2017).
