Het paneel, waarvan de zijluiken niet bewaard zijn gebleven, toont Jezus aan het kruis met links Maria en rechts Johannes. Boven de kruisigingsscène zijn God de Vader en de Heilige Geest in de vorm van een duif te zien. Samen met Christus vormen zij een uitbeelding van de Heilige Drieëenheid. Links en rechts naast het kruis zijn op wolkenvelden nog twee figuren uitgebeeld. Links een vrouw met vier naakte kinderen, waarboven de tekst 'Sanguinis hoc preciu distribua indigenis' (ik zal deze losprijs van het bloed (of: dit verlossende/kostbare bloed) aan de behoeftigen verdelen) geschreven staat. Rechts is een vrouw die een zwaard in de schede steekt, afgebeeld. De vrouw rechts is een personificatie van Justitia (Gerechtigheid); waarschijnlijk is Isabella van Oostenrijk, echtgenote van Christiaan II van Denemarken, hier in deze gedaante geportretteerd. De vrouw links is een verbeelding van Caritas (Naastenliefde); met zekerheid is zij een portret van Orley's opdrachtgeefster Margaretha van Oostenrijk. Het is vrij zeldzaam om dergelijke personificaties op kruisigingsscènes aan te treffen.
Specificaties
| Titel | Christus aan het kruis tussen Maria en Johannes |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op paneel |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is op reis |
| Afmetingen |
Hoogte 140 cm Breedte 91 cm |
|---|---|
| Makers |
Schilder:
Bernard van Orley
|
| Inventarisnummer | 1629 (OK) |
| Credits | Schenking J.C. Viruly-Matthijsen, 1867 |
| Collectie | Oude Kunst |
| Verwervingsdatum | 1867 |
| Vervaardigingsdatum | in circa 1525 |
| Inscripties | tekst: boven de vier kinderen links; # * Sanguinis hoc preciu[m] - of preciosum - distribua[m] indigenis (ik zal deze losprijs van het bloed (of: dit verlossende/kostbare bloed) aan de behoeftigen verdelen) |
| Herkomst | : Nieuwenhuys, L.J. VAN: IN/OP: 1818 TE: Brussel VOOR: OPM: Nieuwenhuys was kunsthandelaar aankoop : Viruly VAN: Willem II, koning der Nederlanden IN/OP: 1850-51 TE: Den Haag VOOR: 200,00 OPM: veiling bezit koning Willem II |
| Interne tentoonstellingen |
Van Eyck tot Bruegel (1994) De collectie als tijdmachine (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
Willem II & Anna Paulowna. Royal Splendour at the Dutch Court (2013) Collection of Museum Boijmans Van Beuningen – Bruegel’s ‘The Tower of Babel’ and Great 16th Century Masters (2017) Nederlandsche Kunst van de XVde en XVIde eeuw (1945) Bernard van Orley. Brussel en de Renaissance (2019) Vaste opstelling Hof van Busleyden (2024) De kunst van het recht (2016) Roep om rechtvaardigheid (2018) |
| Literatuur | L.J. Nieuwenhuys, Description de la galerie de tableaux de S.M. le Roi des Pays-Bas, avec quelques remarques sur l’histoire des peintures et sur les progress de l’art, Brussel 1843, pp. 83-84, nr. 31; M.J. Friedländer, Early Netherlandish Painting, 15 vols., Leiden & New York 1967-1976, vol. 8, pp. 72, 106, cat. 113 en pl. 105; E. Hinterding & F. Horsch, '"A small but choice collection." The art gallery of King Willem II of the Netherlands (1792-1849),' Simiolus 19, 1-2 (1989), pp. 4-122, op p. 64; F. Lammertse (ed.), Van Eyck to Bruegel, 1400 to 1550: Dutch and Flemish Painting in the collection of the Museum Boymans-van Beuningen, Gent (Snoeck-Ducaju & Zoon) 1994, pp. 180-185 (tekst Margreet Wolters); J. Giltaij, Honderdvijftig jaar er bij en er af. De collectie oude schilderkunst van het Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam, 1849 tot 1999, Zutphen (Walburg Pers) 2000, p. 141; A. Galand, The Flemish Primitives VI. The Bernard van Orley Group. Catalogue of Early Netherlandish painting in the Royal Museums of Fine Arts of Belgium, Brussel 2013, p. 303; E.-B. Krems, S. Ruby & D. Janzen (eds.), Das Porträt als kulturelle Praxis, München 2016, p. 116; S. Huygebaert et al. (eds.), exh. cat. De kunst van het recht. Drie eeuwen gerechtigheid in beeld, Brugge (Groeningemuseum) 2016, pp. 190-191 (tekst Vanessa Paumen); S. Mareel (ed.), exh. cat. Roep om rechtvaardigheid. Recht en onrecht in de kunst uit de Nederlanden, 1450-1650, Mechelen (Museum Hof van Busleyden) 2018, pp. 102-107, cat. 47 (tekst Matthias Desmet); V. Bücken & I. De Meûter (eds.), exh. cat. Bernard van Orley, Brussel (Bozar) 2019, pp. 178-179, cat. 38 (tekst Véronique Bücken); S. Alsteens, 'Dürer's Virgin and Child with saints of 1521-2: an archducal commission?' in S. Foister & P. van den Brink (eds.), exh. cat. Dürer’s journeys. Travels of a Renaissance artist, London (National Gallery) 2021, pp. 129-145, op pp. 142 en 144, fig. 71. |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | Zuidelijke Nederlanden > Nederlanden > West-Europa > Europa |
Alles over de maker
Bernard van Orley
Brussel voor 1490 - Brussel 1542
Bernaert van Orley was een leerling van zijn vader Valentin van Orley. Vermoedelijk heeft hij vóór 1514 Italië bezocht, maar helemaal zeker is dit niet. Wel...
Bekijk het volledige profiel
