Portret van Arthur Cravan

Auteur: Marijke Peyser

De Engelsman Arthur Cravan, pseudoniem van Fabian Avenarinus Lloyd, is tijdens zijn leven niet alleen actief als boxer, dichter en uitgever, maar ook als dadaïst. In de context van zijn literaire ambities publiceert Cravan tussen 1912 en 1915 vijf uitgaven van het tijdschrift Maintenant. In gedichten, artikelen en teksten drijft hij de spot met de intellectuele ambities van zijn tijdgenoten. Zijn anarchistische persoonlijkheid en provocerende gedrag worden zeer gewaardeerd door Francis Picabia.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog maken Picabia en Cravan deel uit van een grote groep Engelse en Franse kunstenaars die het geweld en de dienstplicht ontvluchten en zich in Barcelona vestigen.^[1] Op 23 april 1916 is de stad in de ban van het schandaal rondom de boxwedstrijd tussen Cravan en de Amerikaan Jack Johnson. In de krant was het volgende verslag te lezen: ‘Bij de bokswedstrijd tussen de wereldkampioen J. Johnson en de Engelsman Cravan, liet eerstgenoemde Cravan zichzelf vijf rondes lang uitputten. Toen heeft hij hem in de zesde ronde met één mokerslag afgemaakt. Het publiek begreep het spel en protesteerde onmiddellijk’.^[2]

Hoewel Picabia en Cravan in juli 1916 beiden in de omgeving van Barcelona verblijven en daarna veel met elkaar hebben opgetrokken in New York, is het nog maar de vraag of Picabia’s aquarel Portret van Arthur Cravan wel een afbeelding van Cravan is.^[3] De twijfel over de identiteit van de geportretteerde man is gerelateerd aan een andere titel die circuleert: Portrait of Georges Carpentier.^[4] Volgens Picabia-biograaf Maria Lluisa Borràs is de boxer die wordt afgebeeld Georges Carpentier, vanwege de vriendschap tussen beide mannen en de stijl van de tekening.^[5] De herinneringen van Marcel Duchamp, opgetekend door Paola Magi in de publicatie Treasure hunt with Marcel Duchamp (2011), bevestigen deze toeschrijving.^[6] In de zomer van 1923 komt Carpentier regelmatig op bezoek bij Picabia en zijn vrouw Gabrielle Buffet die de zondagen doorbrengen in het Franse Tremblay.^[7] Tijdens een van deze bezoeken maakt Picabia de aquarel, die Carpentier signeert. Wanneer Picabia een jaar later besluit dit portret te plaatsen op de eerste pagina van het laatste nummer van het tijdschrift 391 – Picabia’s dadaïstische tijdschift dat een duidelijke verwijzing is naar Alfred Stieglitz’s tijdschrift 291 – verwijdert hij Carpentiers signatuur gedeeltelijk (deze is nog te zien onder de verwijdering) en plaatst hij er de volgende woorden ‘Rrose Sélavy by Picabia’.^[8] Volgens Magi was het de fysieke gelijkenis tussen Carpentier en Duchamp, wiens alterego sinds 1920 Sélavy was, die Picabia zo deed handelen.^[9]