Soldaten vallen kooplieden lastig op weg naar de markt

Auteur: Yvonne Bleyerveld

De tekening laat kooplieden zien met goederen bestemd voor de markt, die door soldaten worden staande gehouden. De vrouw op de voorgrond heeft haar mand met fruit neergezet om geld uit haar buidel te halen. Een soldaat trekt aan haar arm en lijkt om een aalmoes te vragen – in zijn hand ligt een muntstuk. Een knielende vrouw links schenkt een beker vol uit een grote kruik. Op de bosweg wordt een man met zijn volgepakte wagen de doorgang belemmerd. Op het pad daarachter wacht een soldaat een met manden en zakken beladen boerenpaar op.

Overvallen op reizigers die met hun paarden en wagens door het bos trekken, zijn door Sebastiaan Vrancx vele malen getekend en geschilderd, in diverse, meer of minder geweldadige varianten (zie ook inv. nr. MB 1694).¹ Deze tekening is een zeventiende-eeuwse kopie naar een tekening van Vrancx in Florence, waarvan een tweede, eveneens oude kopie zich bevindt in de Bibliothèque Nationale te Parijs.² De soldaten met vrouwen met de geldbuidel en schenkkan en de beladen wagen die gedwongen halt moet houden, treffen we ook aan op een geschilderd boslandschap in de trant van Sebastiaan Vrancx, in 1957 in de kunsthandel.³ De tekening, die als ‘werktekening’ in het atelier van Vrancx of in zijn directe omgeving gecirculeerd zal hebben, bood een repertoire aan beeldmotieven die naar behoeven konden worden gebruikt.

De opschriften B Franck en S. Franck zijn aangebracht door zeventiende of achttiende-eeuwse verzamelaars, waarbij B Franck verwijst naar de benaming ‘Bastiaan Franck’, als afkorting van Sebastiaan Vrancx.⁴