Halffiguur naar links van een musicerende man

Auteur: Surya Stemerding

Deze figuurstudie vormt mogelijk de bovenhelft van een later bijgesneden tekening van een staande of zittende persoon die onderdeel was van een grotere compositie. Het werk wordt gekenmerkt door een krachtige, energieke tekenstijl waarin korte gebogen lijnen gecombineerd zijn met langere, vloeiende contouren, vlotte arceringen en wassingen ter aanduiding van volumes. Van eenzelfde dynamiek getuigt ook de houding van de figuur. Deze is vanuit een enigszins verhoogd gezichtspunt uitgebeeld, met naar de beschouwer toegedraaide schouders, de linkerarm uitgestrekt naar linksonder en de rechterbovenarm naar rechtsboven opgeheven. De diagonale beweging die daarmee is gecreëerd, wordt nog versterkt door de geconcentreerde blik die de in profiel naar links gerichte figuur op het muziekschrift in zijn linkerhand werpt. Ook zijn haardos met in korte streken neergezette, wapperende haren draagt aan de dynamiek van de voorstelling bij.

De tekening staat niet in verband met een schilderij (of fresco) dat we van Parmigianino kennen. Het is dan ook onduidelijk wie hier is voorgesteld. De banderol suggereert een musicerende figuur, en het ontbreken van een muziekinstrument wijst in de richting van een zanger.

Popham (1971) rekende de studie op stilistische gronden tot de tekeningen uit Parmigianino’s Romeinse periode (1524-1527), verwijzend naar een voorstudie voor Het visioen van Hiëronymus (ca. 1526) in het Louvre.^[1] Vaccaro daarentegen schaarde de tekening tot diens Parmezaanse periode, wat strookt met stilistische overeenkomsten met twee tekeningen in Parijs en Wenen.^[2]

Parmigianino vertrok in 1524 vanuit Parma naar Rome om daar zijn geluk te beproeven. De belangrijkste kunstenaar in Parma in die periode was Correggio (Antonio Allegri, ca. 1489-1534), wiens invloed duidelijk in Parmigianino’s vroege werk te zien was. Vermoedelijk was onderlinge concurrentie de oorzaak van Parmigianino’s vertrek naar Rome, waar hij tot aan de Val van Rome in 1527 verbleef. Hij werd er beïnvloed door de monumentale werken van Rafaël (1483-1520) en Michelangelo (1475-1564).^[3]

In tegenstelling tot veel van zijn Emiliaanse collega’s liet Parmigianino een indrukwekkend tekenkunstig oeuvre na.^[4] Anders dan Correggio, die pas in een laat stadium van het ontwerpproces de onderdelen van zijn composities uittekende, werkte Parmigianino zijn inventies vanaf de eerste idee in tekeningen uit; volgens zijn biograaf Vasari werd hij geboren met de tekenpen in zijn hand.