Wij plaatsen functionele cookies om deze website naar behoren te laten functioneren, analytische cookies om het gebruik van de website te kunnen meten en marketing cookies om jouw ervaring op de website nog beter te maken. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Liever geen cookies? Pas dan je cookie-instellingen aan. Wil je meer weten? Check dan onze cookies pagina.
Koop een ticket en reserveer een tijdslot
Zonder tijdslot kun je het depot niet bezoeken
Ontdek het depot eenmalig of vaker als een privilege- of vriendenpashouder
Wil jij ook meer Boijmans beleven of geef je een Vriendschap cadeau? Word dan Vriend en word uitgenodigd voor de jaarlijkse Museumpark Vriendendag. Zien we jou of jouw vriend snel in het depot?
Museum Boijmans Van Beuningen bezit zo’n zeshonderd schilderijen uit de lange negentiende eeuw (1780-1914). In een meerjarig onderzoeksproject beoogt het museum de nog geringe kennis over de schilderijlijsten waarin deze werken gevat zijn te vergroten.
Tijdens de herijking van de collectie kwam aan het licht dat de negentiende-eeuwse schilderijlijsten niet altijd in goede conditie verkeren. Door de toenemende vraag naar eigentijdse kunst nam in die periode de lijstenproductie toe. Als sneller en goedkoper alternatief voor uit hout gestoken decoraties werden in een mechanisch vervaardigingsproces mallen gebruikt om de ornamenten af te drukken. De gebruikte materialen maken de lijsten vaak kwetsbaar. Bovendien is in de levensloop van een schilderij niets zo veranderlijk gebleken als de lijst. Zowel kunstenaars als handelaren, verzamelaars en museumdirecteuren konden de inlijsting aanpassen of vervangen. Welke inlijsting is nog origineel? Hoe zag de afwerking er oorspronkelijk uit? Wie heeft de keuze voor de huidige inlijsting gemaakt en welke overwegingen speelden daarbij een rol? Vanuit conserveringsoogpunt is het belangrijk antwoorden te vinden op dit soort vraagstukken.
Onderzoeksbeurs Vereniging Rembrandt Middels het meerjarige onderzoek, waarvan de eerste fase mogelijk wordt gemaakt door een genereuze bijdrage van het Ekkart Fonds van de Vereniging Rembrandt en Milou Goverde als onderzoeker aan de slag kan, wil het museum de materiaal-technische en stilistische kennis en verhalen over schilderijlijsten ontsluiten voor zowel de kunstprofessional als de geïnteresseerde leek.
3 fases in het onderzoek
De eerste fase van het project richt zich op het kunsthistorische onderzoek. Vanwege de diverse en internationale samenstelling en herkomst van de collectie zal dit nieuwe inzichten genereren over de stilistische ontwikkelingen en de productie van schilderijlijsten in de negentiende eeuw in relatie tot de sterk opbloeiende kunsthandel en clientèle uit de gegoede burgerij, evenals de opkomende museumwereld. In de tweede fase wordt de conditie van de lijsten geïnventariseerd. Waar nodig wordt een restauratieplan opgesteld. In de derde fase zal een selectie van lijsten worden behandeld en presentabel gemaakt. Parallel daaraan zal een publieksprogramma in het nieuwe Depot Boijmans Van Beuningen worden ontwikkeld.
In 2020 werd de lijst van het schilderij Gezicht op de rede van Vlissingen van Théodore Gudin uit 1844 gerestaureerd.
Externe consulenten
Het museum heeft voor de inhoudelijke ondersteuning van het onderzoek een klankbordgroep geformeerd, met experts van het Rijksmuseum (Hubert Baija, oud lijstenrestaurator en Jenny Reynaerts, senior conservator 18e en 19e eeuwse schilderkunst) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Zij denken mee over de structuur van het onderzoek, stellen hun netwerken beschikbaar en kijken kritisch mee naar de onderzoeksvragen.
Expertmeeting in Depot Boijmans Van Beuningen, 23 september 2021
Enkele negentiende-eeuwse lijsten uit de collectie
Johannes Bosboom, De Pieterskerk te Leiden, 1855, aankoop 1865, in een mogelijk latere inlijsting in een eclectische stijl.
Julius Jacobus van de Sande Bakhuyzen, Het Spui in Den Haag, 1873, schenking: Vereniging van Voorstanders der Kunst 1882, in een vergulde cannelurelijst.
Julius Jacobus van de Sande Bakhuyzen, Maartsche buien, 1882, schenking Vereniging van Voorstanders der Kunst 1882, in een vergulde neo-Lodewijk-XV-lijst met ornamenten van pâte.
Louis Meijer, Zeegezicht, 1846, uit de nalatenschap van: D. Seldenthuis 1943, in een vergulde neoklassieke cannelurelijst met acanthusbladeren, vervaardigd door de firma D. Sala & Zonen uit Leiden.
Barend Cornelis Koekkoek, Gelders landschap, 1840, uit de nalatenschap van: F.J.O. Boijmans 1847, in een vergulde empirelijst met palmettenmotief en hoekornamenten met acanthusblad van pâte.
Jac. van Looy, Binnenplaats van het Bargello te Florence, 1885, schenking: G.L.M. van Es 1895, in een vergulde lijst met een eenvoudig profiel.
David Bles, De blazer, 1855, schenking: erven J.E. Polak 1939, in een vergulde lijst in eclectische stijl met ornamenten van pâte.
Nicolaas Bastert, Gezicht op de Seine bij Mantes, 1897, schenking: Jaap N. Bastert 1962, in een vergulde verenlijst met ornamenten van pâte.
