Ambacht: onedel metaal

Onedele metalen zijn gewone, goedkope metalen, die snel oxideren, in tegenstelling tot de edele metalen zoals goud en zilver. Voorbeelden van onedele metalen zijn ijzer, tin, koper en brons.

Wat doet een ambachtsman met zulke materialen? De collectie van Museum Boijmans Van Beuningen laat verschillende technieken zien om onedele metalen te bewerken.

IJzer smeden

Als ijzer in vuur verhit wordt en gaat gloeien, is het vervormbaar door er met een zwaar voorwerp hard op te slaan. Dit is zwaar werk. Echte fijne details of ornamenten zijn met deze techniek moeilijk te maken.

IJzer smeden Meer informatie

Gieten in mallen

Tin en ook andere metalen kunnen in mallen gegoten worden. Het construeren van geschikte mallen vereist veel vakmanschap. De in de mal gegoten vorm, moet er na afkoeling ook weer uitgehaald kunnen worden, zonder dat de mal kapot gaat. Na het gieten wordt het product bijgewerkt; zichtbare gietnaden en scherpe delen worden weg gevijld of geschuurd.

Bronsgieten Meer informatie

Koper en brons gieten met de verloren-was-methode

Koper en brons wordt soms ook gegoten met de ‘verloren-was-methode’. Een voorwerp wordt eerst opgebouwd uit was, dus inclusief alle details en ornamenten. Dit wasproduct wordt helemaal ingepakt in een soort gips. Op een paar plaatsen worden verbindingen aangebracht tussen het wasproduct en de buitenkant van de mal, de zogenaamde gietkanalen. Vervolgens wordt het geheel verhit, zodat de vloeibare was eruit gegoten kan worden. Nu kan, door de gietkanalen, het verhitte en vloeibare koper of brons in de mal gegoten worden. Als dit is uitgehard, moet de volledige gipsen mal eraf gebroken worden. Die gaat dus, met de oorspronkelijke wasvorm, verloren. Ten slotte worden de gietkanalen verwijderd en het metalen product bijgewerkt.