F.W. Koenigs (1881-1941)
Franz Wilhelm Koenigs heeft met zijn tekeningencollectie een soortgelijk doel voor ogen als Bierens de Haan met zijn prentenverzameling: hij streeft ernaar om een overzicht te vormen van de ontwikkeling van de tekenkunst in Europa. Zijn verzameling is van hoge kwaliteit en bevat werk van vrijwel alle grote meesters uit alle scholen van de late middeleeuwen tot en met de Franse impressionisten.
De uit Keulen afkomstige protestants-christelijke zakenman Koenigs vestigt zich in 1922 in Haarlem. Vanaf dat moment wordt het aankopen van tekeningen een ware passie. In de jaren twintig brengt hij een collectie van meer dan tweeduizend tekeningen bijeen. Daarnaast verzamelt hij ook schilderijen, maar op minder grote schaal. In 1935 geeft hij zijn tekeningenverzameling –waaronder losse tekeningen, verzamelaarsalbums en verluchte incunabelen– alsmede een aantal schilderijen in langdurig bruikleen aan Museum Boijmans.
Vier jaar later blijkt dat Koenigs deze collectie als zekerstelling voor een aanzienlijke geldlening heeft gegeven aan een Amsterdamse bankinstelling. In april 1940 koopt D.G. van Beuningen de hele collectie en schenkt het grootste deel aan de Stichting Museum Boymans. Koenigs is dermate verheugd dat zijn verzameling zo bijeen blijft in Rotterdam dat hij ter completering nog twee tekeningen van Vittore Carpaccio schenkt.
Van Beuningen zag zich genoodzaakt een vijfde van de tekeningen aan de Duitse bezetter te verkopen, waardoor het museum zo’n vijfhonderd bladen kwijtraakte. Daarvan zijn na afloop van de oorlog 177 tekeningen gerecupereerd en als rijksbruikleen met de Collectie Koenigs in Museum Boijmans Van Beuningen herenigd. In het Pushkin Museum in Moskou bevinden zich nog 308 vermiste tekeningen die worden opgeëist door Nederland.
Sinds 1997 wordt deze beroemde verzameling opgeëist door mw. C.F. (Christine) Koenigs (1952) en enkele andere nazaten van de verzamelaar F.W. Koenigs (1881-1941). Om het publiek, de media, betrokken instellingen en personen zo compleet mogelijk en verifieerbaar te informeren over deze sinds 1997 lopende kwestie, kunnen alle documenten over de verwerving van de Collectie Koenigs uit het museumarchief online worden geraadpleegd. Voor meer informatie zie ‘de Collectie Koenigs’.
