Auteur: Yvonne Bleyerveld
De schilder, tekenaar en etser Roelandt Savery was de zoon van Maarten Savery, handelaar in vetwaren, en Cathelijne van der Beke.1 Hij was de jongere broer van de kunstenaar Jacob Savery, die volgens Karel van Mander zijn leermeester was.2 Als gevolg van de politieke en religieuze onrust in de Zuidelijke Nederlanden ontvluchtte het doopsgezinde gezin Savery omstreeks 1580 Kortrijk, om zich via Brugge in Haarlem te vestigen. Na 1589 verhuisde Jacob Savery met zijn gezin naar Amsterdam, waar hij in 1591 als burger ingeschreven werd. Vermoedelijk volgde Roelandt zijn broer naar Amsterdam. Net als Jacob specialiseerde Roelandt Savery zich in het schilderen van landschappen, genretaferelen in de traditie van Pieter Bruegel, dieren en bloemen. Daarbij onderging hij niet alleen invloed van zijn broer, maar ook van Hans Bol, de uit Mechelen afkomstige tekenaar en schilder die de leermeester van Jacob Savery was en zich in 1591 eveneens in Amsterdam vestigde.
In 1603, na de dood van zijn broer Jacob, vertrok Roelandt Savery naar Praag om als hofschilder aangesteld te worden aan het hof van keizer Rudolf II. Over zijn verblijf en status aan het Praagse hof is weinig bekend. Tussen 1606 en 1608 reisde de kunstenaar door Tirol om in opdracht van de keizer het Alpenlandschap te tekenen. Mogelijk deed hij dat in gezelschap van Paulus van Vianen, de Utrechtse zilversmid die ook aan het Praagse hof werkte. In 1613 keerde Roelandt Savery naar Amsterdam terug vanwege het overlijden van de weduwe van zijn broer en de regeling van de erfenis. Wellicht is hij daarna niet meer, of alleen kortstondig, naar Praag teruggekeerd. In 1615 verbleef hij in ieder geval weer in Amsterdam. In 1618 vestigde hij zich na een periode in Haarlem in Utrecht, waar hij tot zijn dood bleef wonen en werken.
Van Roelandt Savery zijn ongeveer 250 tekeningen bekend, waarvan zo’n 90 figuurstudies en een groot aantal gezichten op Praag en omgeving. Aan hem wordt een groot aantal studies van boeren, kooplieden en bedelaars toegeschreven – de zogenaamde naer het leven-tekeningen – die eerder op naam van Pieter Bruegel stonden.3 Een monografie van Savery’s getekende oeuvre, geschreven door Joaneath Spicer, verscheen in 1979.4
Noten
1 Deze biografie is gebaseerd op Turner 1996, dl. 27, pp. 884-887 (J.A. Spicer); Prague/Courtrai 2010, pp. 15-41. Over de juiste geboortedatum van Roelandt Savery bestaat onduidelijkheid, maar doorgaans wordt 1576 aangehouden, zie daarvoor Prague/Courtrai 2010, pp. 19-21.
2 Van Mander 1604 (editie Miedema), fol. 260v.
3 Zie daarvoor de inleiding bij inv. nrs. MB 1788, MB 1789, MB 1790, MB 1791, MB 1792, MB 1958/T 27, N 126 en N 144.
4 Spicer-Durham 1979.
