Stilleven met zilveren kandelaar

Vraag maar raak

• Kees vroeg

  Hallo, waarom hangt dit werk hier? Wat heeft het met het slavernijverleden te maken?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Kees, Dank voor je vraag, je had hem ook ter plekke op zaal aan een van der aanwezige onderzoekers kunnen stellen, dan had je wat sneller antwoord gehad. Dit werk hoort bij het thema 'handel' en is onderdeel van het onderzoek 'Unpacking Boijmans: het koloniale verleden en de collectie' omdat het bepaalde handelsgoederen toont. Je ziet bijvoorbeeld blaadjes thee op het doekje liggen, maar ook klontjes kandijsuiker. In de zeventiende eeuw waren thee en suiker minstens zo kostbaar als de zilveren kandelaar die er naast staat. De titel die we aan het doek hebben gegeven laat zien dat we dit aspect - en wat er gebeurde om deze luxegoederen te verkrijgen - uit het oog hebben verloren Hartelijke groet, Els

• eric vroeg

  heeft dit schilderij nog een originele lijst en hoe ziet die er uit?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Eric, Leuke vraag, die mooi aansluit bij het lijstenproject dat het museum op dit moment uitvoert. Ruben Suykerbuyk, onze conservator oude kunst heeft het meteen even in het depot gecontroleerd. Ik stuur je zijn foto's door in een aparte email. Zijn conclusie is dat het niet de originele lijst kan zijn omdat het schilderij laat-17de-eeuws is, en de lijst op zijn vroegst uit de 19de eeuw dateert (en vermoedelijk zelfs uit de vroege 20ste eeuw). Dat kan je zien aan twee technische aspecten 1) voorzijde: de ornamenten zijn niet in hout gesneden, maar gemodelleerd in zogenaamd pâte (een mengsel op basis van krijt). Dit wordt pas vanaf de 19de eeuw gedaan. Je kan dat goed vaststellen in het scheurtje dat hij fotografeerde. 2) achterzijde: de vier latten van de lijst zijn loodrecht op elkaar verlijmd. In de late 17de eeuw zouden de hoekverbindingen schuin verzaagd zijn.
  Interessant is dat de stijl van de lijst (Lodewijk XIV) chronologisch wel overeenkomt met de ontstaansdatum van het schilderij, maar het gaat dus om een imitatie, i.e. neo-Lodewijk XIV lijst. Hopelijk is dit helder. Hartelijke groet, mede namens Ruben, Els.

• Michelle Kok vroeg

  Bijna alles in dit schilderij heeft een symboliek, wat betekend dat voor het gebruik van de thee?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Michelle, interessant dat je dit opmerkt. Het hele stilleven lijkt een belangstelling voor een grotere wereld dan alleen de Hollandse uit te dragen. Zo'n belangstelling was in die tijd natuurlijk alleen voorbehouden aan mensen met geld (en macht). Ook het drinken van thee was in de zeventiende eeuw iets nieuws voor dames uit welgestelde kringen. Ik denk dat de thee, net als de zware kandelaar en de exotische schelpen, benadrukken dat weelde op aarde vergankelijk is. Het omgevallen theekopje bevestigt dat nog eens. Hopelijk heb je hier iets aan. Groeten, Els