Le Roy Soleil (De zonnekoning)

Auteur: Marijke Peyser

Vanaf eind jaren twintig heeft de Frans-Italiaanse modeontwerpster Elsa Schiaparelli succes met een veelzijdig, los vallend kledingstuk dat op het strand gedragen kan worden, maar ook tijdens een lunch in het casino. In beide gevallen maakt het ontwerp jarretelles en korsetten overbodig.^[1] De exclusieve ontwerpen en de inspirerende persoonlijkheid van Schiaparelli ontgaan Dalí niet. Volgens de kunstenaar staat Parijs in de tweede helft van de jaren dertig ‘niet in het teken van de meningsverschillen van de surrealisten onderling, of de zelfmoord van mijn grote vriend René Crevel maar van de opening van het maison de couture van Schiaparelli, Place Vendôme’.^[2] De samenwerking tussen Dalí en de modeontwerpster begint officieel in 1936 met de uitvoering van een poederdoos (ontwerp 1935) in de vorm van een telefoonschijf.^[3] Schiaparelli’s wintercollectie (1936-1937) lijkt eerder te bestaan uit surrealistische objecten dan uit kleding: haar mantelpakken met zakken in de vorm van laden verwijzen naar ideeën en recent werk van Dalí. Niet lang daarvoor had de kunstenaar gewezen op de ‘demonteerbare aard van het vrouwenlichaam, die het mogelijk maakt elk deel apart te tonen’.^[4] Zijn schilderij Le cabinet antromorphique en de sculptuur Vénus de Milo aux tiroirs, beide uit 1936, laten dit duidelijk zien. Ook ontwerpt Dalí stoffen voor het Parijse modehuis. Schiaparelli’s zomercollectie van 1938, die kort na de opening op 17 januari van de Exposition internationale du surréalisme wordt gepresenteerd, bevat de ‘flardenjapon’ en ‘skelettenjurk’, gemaakt van stoffen die Dalí ontworpen heeft.^[5]

Naast kleding ontwerpt Dalí in 1946 een flacon voor Schiaparelli’s parfum Le Roy Soleil. Deze wordt in 1947 gefabriceerd door de firma Baccarat in een beperkte oplage van tweeduizend flessen. De parfumfles, in de vorm van een piramidevormige rots omgeven door golven, heeft een ‘zonnedop’ met uitbundige stralen. Het is een fraaie verbeelding van de Franse vorst Lodewijk de XIV, de Zonnekoning. Evenals in zijn schilderijen speelt Dalí hier met de aanwezigheid van dubbelbeelden: het gezicht van de Zonnekoning kan tegelijkertijd als een lucht met vliegende vogels worden gezien. De verpakking, gemaakt van verguld metaal, krijgt de vorm van een schelp, een typisch rococo-ornament dat vaak voorkwam in de decoraties van het paleis van de Zonnekoning.