Op het schilderij is een kanon weergegeven in een ruimte waarvan de wanden diverse beelden laten zien: wolken, het middel van een vrouw, enkele planken, of een gevelwand met ramen.
De titel van dit werk van René Magritte was een suggestie van zijn vriend Paul Nougé. De titel is waarschijnlijk ontleend aan een citaat uit het boek 'Prester John' van John Buchnan: 'The clear air of dawn was like wine in my blood. I was not free, but I was on the threshold of freedom'. (De heldere ochtendlucht was als wijn in mijn bloed. Ik was niet vrij, maar ik stond op de drempel van de vrijheid). In wezen houdt het schilderij dus een belofte in.
Specificaties
| Titel | Au seuil de la liberté (Op de drempel van de vrijheid ) |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op doek |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Breedte 146 cm Hoogte 114 cm |
|---|---|
| Makers |
Kunstenaar:
René Magritte
|
| Inventarisnummer | 2709 (MK) |
| Credits | Aankoop 1966 |
| Collectie | Moderne Kunst |
| Verwervingsdatum | 1966 |
| Vervaardigingsdatum | in 1930 |
| Signatuur | linksonder: Magritte |
| Herkomst | E.L.T. Mesens, Londen 1930-1936; Humphrey Jennings, Londen 1936-1950; Anthony Hubbard, Londen 1950-1955; J.B. Urvater, Sint-Genesius-Rode 1955-1965; Stichting Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam 1965-1966 |
| Tentoonstellingen | E.L.T. Mesens & E. van Tonderen présentent seize tableaux de René Magritte, Brussel (Salle Giso) februari 1931 L’Art vivant en Europe, Brussel (Palais des Beaux-Arts) 25.04.1931 – 24.05.1931 Guiette, Magritte, Picard, Brussel (Palais des Beaux-Arts) 19.12.1931 – 06.01.1932 Kunst van heden: salon 1935, Antwerpen (Feestzaal) 06.07.1935 – 29.07.1935 International Surrealist Exhibition, Londen (New Burlington Galleries) 11.06.1936 – 04.07.1936 XXXme salon [du] Cercle Royal Artistique et Littéraire de Charleroi – Rétrospective René Magritte, Charleroi (Salle de la Bourse) 03.03.1956 – 22.03.1956 De grote Belgische verzamelingen: collectie Urvater / Les Grandes collections Belges: collection Urvater, Otterlo (Kröller-Müller Museum) 29.06.1957 – 02.09.1957, Luik (Musée des Beaux-Arts) 1957 6 surrealister, Humlebaek (Louisiana Museum of Modern Art) 18.03.1967 – 30.04.1967, Six peintres surréalistes / Zes surrealistische schilders, Brussel (Palais des Beaux-Arts) 09.05.1967 – 18.06.1967 René Magritte. Het mysterie van de werkelijkheid, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 04.08.1967 – 24.09.1967 René Magritte, Stockholm (Moderna Museet) 07.10.1967 – 12.11.1967 Dada, Surrealism and their Heritage, New York (Museum of Modern Art) 27.03.1968 – 09.06.1968, Los Angeles (Los Angeles County Museum of Art) 16.07.1968 – 16.09.1968, Chicago (Art Institute of Chicago) 19.10.1968 – 08.12.1968 Magritte, Londen (Tate Gallery) 14.02.1969 – 30.03.1969 Peintres de l’imaginaire: symbolistes et surréalistes Belges, Parijs (Galeries Nationales du Grand Palais) 04.02.1972 – 08.04.1972 Rétrospective Magritte, Brussel (Palais des Beaux-Arts) 27.10.1978 – 31.12.1978, Parijs (Musée National d’Art Moderne) 19.01.1979 – 01.04.1979 René Magritte, Humlebaek (Louisiana Museum of Modern Art) 15.09.1983 – 08.01.1983 René Magritte, Lausanne (Fondation de l’Hermitage) 19.06.1987 – 18.10.1987, München (Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung) 13.11.1987 – 14.02.1988 Surrealisme uit de ‘Collectie Nederland’, Rotterdam (Kunsthal Rotterdam) 15.06.1996 – 15.09.1996 Rétrospective René Magritte, Brussel (Koninklijk Museum voor de Schone Kunsten) 06.03.1998 – 28.06.1998 La Révolution surréaliste, Parijs (Centre Pompidou, Musée national d’art moderne) 06.03.2002 – 24.06.2002, Düsseldorf (Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen) 20.06.2002 – 24.11.2002 Surreal Things. Surrealism and Design, Londen (Victoria and Albert Museum) 29.03.2007 – 22.07.2007, Vreemde Dingen. Surrealisme en design, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 29.09.2007 – 13.01.2008, Cosas del Surrealismo, Bilbao (Guggenheim Museum Bilbao) 29.02.2008 – 07.09.2008 Magritte: The Mystery of the Ordinary, 1926-1938, New York (Museum of Modern Art) 28.09.2013 – 12.01.2014, Houston (The Menil Collection) 14.02.2014 – 01.06.2014, Chicago (The Art Institute of Chicago) 24.06.2014 – 13.10.2014 Surreal Encounters: Collecting the Marvellous. Dalí, Ernst, Magritte and Miró from the Collections of Edward James, Roland Penrose, Gabrielle Keiller and Ulla and Heiner Pietzsch, Edinburgh (Scottish National Gallery of Modern Art) 04.06.2016 – 11.09.2016, Dalí, Ernst, Miró, Magritte… Surreale Begegnungen aus den Sammlungen Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller, Ulla und Heiner Pietzsch, Hamburg (Hamburger Kunsthalle) 07.10.2016 – 22.01.2017, Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 11.02.2017 – 28.05.2017 |
| Interne tentoonstellingen |
Een prikkelcollectie (2000) De Collectie Verrijkt (2011) Gek van surrealisme (2017) De collectie als tijdmachine (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
De Chirico in Ferrara 1915-1918. Metaphysical Painting and European Avant-garde (2015) Surreal Encounters - Collecting the Marvellous (2016) Dalí, Ernst, Miró, Magritte... (2016) Magritte: The Mystery of the Ordinary 1926-1938 (2013) Dal nulla al sogno (2018) Surrealist Art - Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) Dalí, Magritte, Man Ray and Surrealism. Highlights from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) A Surreal Shock – Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) Histoire de ne pas rire. Le surréalisme en Belgique (2024) Only the Marvelous is Beautiful (2022) A Surreal Shock. Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) |
| Onderzoek |
Toon onderzoek Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen |
| Literatuur | Arti & urbi: De Stichting Museum Boymans-van Beuningen als steunpilaar onder een Rotterdams museum - 241 René Magritte. Het mysterie van de werkelijkheid, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 1967, pp. 90-91, cat.nr. 29 W.S. Rubin, Dada, Surrealism and Their Heritage, tent.cat. New York (The Museum of Modern Art), Los Angeles (The Los Angeles County Museum of Art), Chicago (The Art Institute of Chicago), 1968, p. 93, afb. 124 A.M. Hammacher, René Magritte, New York 1973, p. 98 J. Clair, L. Scutenaire, D. Sylvester, Rétrospective Magritte, tent.cat. Brussel (Paleis voor Schone Kunsten), 1978, p. 176, cat.nr. 99 D. Sylvester, Magritte, Londen 1992, pp. 185-191 D. Sylvester, S. Whitfield, René Magritte, catalogue raisonné vol. I, Oil Paintings 1916-1930, Antwerpen 1992, pp. 347-348, cat.nr. 326 G. Ollinger-Zinque, F. Leen, (red.), René Magritte 1898-1967, tent.cat. Brussel (Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België), 1998, p. 113 G. Wood (red.), Surreal Things; Surrealism and Design, tent.cat. Londen (Victoria and Albert Museum), Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), Bilbao (Guggenheim Museum), Londen 2007, pp. 43, 278-279, cat.nr. 12, afb. 3.4 A. Umland (red.), Magritte. The Mystery of the Ordinary 1926-1938, tent.cat. New York (The Museum of Modern Art), Houston (The Menil Collection), Chicago (The Art Institute of Chicago), New York 2013, pp. 198-199, afb. 117 P. Alechinsky, A. Jacqmain, P. Roberts-Jones et al., Urvater. Het verhaal van een kunstverzameling, Oostkamp 2013, pp. 60-61, 81, 87 S. van Kampen-Prein (red.), Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, pp. 173*, 189, 195, cat.nr. 70 Een droomcollectie, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, cat.nr. 61 |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | België > West-Europa > Europa |
Entry bestandscatalogus Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Auteur: Marijke Peyser
René Magritte vervaardigt deze versie van Au seuil de la liberté in 1930 voor zijn eerste solotentoonstelling bij Galerie Goemans in Parijs, waar hij van september 1927 tot juli 1930 verblijft. Helaas wordt de tentoonstelling afgelast: de galerie overleeft de crisis die volgde op de mondiale beurskrach van oktober 1929 niet en moet haar deuren sluiten.[1] Een ‘aanloop’ naar Au seuil de la liberté is een werk uit 1929, Les six éléments: een horizontaal doek dat in zessen is opgedeeld en voorstellingen omvat die gelijk zijn aan die van Au seuil de la liberté.
In een brief van 10 juni 1930 aan zijn vriend en kunsthandelaar E.L.T. Mesens beschrijft Magritte Au seuil de la liberté als volgt: ‘kamer met muren van luchtfragmenten, vuur, een uitgeknipt papieren patroon, de façade van een huis, de borsten van een vrouw, bossen, planken. Op de vloer staat een groot kanon gericht op deze zaken.’[2] De titel verwijst waarschijnlijk naar een passage uit een Franse vertaling van John Buchans roman Prester John (1927): ‘Toen ik de frisse ochtendlucht inademde, had ik het gevoel dat een rijke wijn door mijn aderen vloeide. Ik was nog niet vrij, maar ik stond op de drempel van de vrijheid.’[3] De voorstellingen van het in acht vakken verdeelde doek verwijzen naar verschillende traditionele genres en schildertechnieken. De voorstellingen met het luchtfragment en het bos refereren aan het verbeelden van het landschap. De vrouwelijke torso verwijst naar het naakt, het gevelfragment naar stadsgezichten. Magritte-kenner Bram Hammacher vermoedt dat de drie ‘muren’ van Au seuil de la liberté een aantal aspecten uit de natuur en zaken uit het dagelijkse leven van de mens verbeelden.[4]
Au seuil de la liberté wordt in 1936 tentoongesteld op de International Surrealist Exhibition in Londen. Deze tentoonstelling introduceerde het surrealisme in Groot-Brittannië. Hier zag de Engelse mecenas en verzamelaar Edward James het werk en maakte kennis met Magritte. Een half jaar later nodigt James de kunstenaar uit om in zijn huis in Londen een drieluik te maken. In een geïmproviseerd atelier schildert Magritte een grotere en meer verticale variant van Au seuil de la liberté, dat het middendeel van het drieluik vormt.[5] De versie uit 1930 wordt in 1966 samen met Le couple van Max Ernst en Il trovatore van Giorgio de Chirico verworven vanuit de collectie van het Belgische verzamelaarsechtpaar Bertie en Gigi Urvater voor Museum Boijmans Van Beuningen (zie Le couple en Il trovatore).[6] Later volgen nog veel meer surrealistische aankopen, waaronder enkele toonaangevende stukken van Salvador Dalí en Magritte uit de voormalige collectie van James.
Noten
[1] Gibson 1997b, p. 258.
[2] Sylvester 1992b, pp. 347-348: De opmerking over de grootte van het kanon (waarop Magritte’s signatuur staat) verwijst naar een aantal toespelingen, in brieven van Magritte aan bekenden, op het ‘canon bibitale/my private gun’.
[3] Idem, p. 348.
[4] Hammacher 1995, p. 98.
[5] Gassner in: Rotterdam 2017, p. 175, afb. 33.
[6] Zie Van Kampen-Prein in deze publicatie, pp. xx.
Alles over de maker
René Magritte
Lessen 1898 - Schaarbeek 1967
René Magritte studeerde aan de Academie des Beaux-Arts te Brussel. Hij begon als patroontekenaar bij een tapijtfabriek en met het ontwerpen van reclameaffiches...
Bekijk het volledige profiel
