De portretten van dit paar, Dalí en zijn vrouw Gala, worden gevormd door de contouren van de lijsten. De compositie van dit werk - de stand van de hoofden - ontleende Dalí aan het populaire schilderij 'Het Angelus' van de door hem bewonderde Franse schilder Jean-François Millet. Het toont een boer en boerin in gebed op hun akker. Dalí en Gala hebben dezelfde houding aangenomen.
Couple aux têtes pleines de nuages (Paar met het hoofd vol wolken)
Salvador Dalí (in 1936)
Specificaties
| Titel | Couple aux têtes pleines de nuages (Paar met het hoofd vol wolken) |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op paneel |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Hoogte 98,5 cm Breedte 156,4 cm Diepte 4,5 cm |
|---|---|
| Makers |
Kunstenaar:
Salvador Dalí
|
| Inventarisnummer | 2988 a-b (MK) |
| Credits | Aankoop met steun van Stichting Museum Boijmans Van Beuningen, Vereniging Rembrandt, Cultuurfonds, Erasmusstichting, Stichting Bevordering van Volkskracht, 1979 |
| Collectie | Moderne Kunst |
| Verwervingsdatum | 1979 |
| Vervaardigingsdatum | in 1936 |
| Signatuur | a linksonder: Gala Salvador Dali 1936 b rechtsonder: Gala Salvador Dali 1936 |
| Verzamelaar | Edward James |
| Gerechthebbenden | © Salvador Dalí, Fundación Gala-Salvador Dalí, c/o Pictoright Amsterdam 2022 |
| Herkomst | Alex Reid and Lefevre Gallery, Londen 1936; Edward James, Chichester 1936-1964; Edward James Foundation, Chichester 1964-1979; In bruikleen aan Brighton Museum and Art Gallery ca. 1966-1979 |
| Tentoonstellingen | Salvador Dalí, Londen (Alex Reid & Lefevre Ltd.) juni 1936 – juli 1936 Souvenir – Catalogue, New York (Julien Levy Gallery) 15.12.1936 – 15.01.1937 Not Seen and/or Less Seen of/by Marcel Duchamp/Rrose Sélavy 1904-64, New York (Cordier & Ekstrom) 14.01.1965 – 13.02.1965 Salvador Dalí, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 21.11.1970 – 10.01.1971 L’Objet surréaliste 1931-1937, Parijs (Galerie du Dragon) 20.10.1979 – 20.12.1979 Picasso, Miró, Dalí: évocations d’Espagne, Charleroi (Palais des Beaux Arts) 26.09.1985 – 22.12.1985 Edward James: A Surreal Life, Brighton (Royal Pavilion Brighton and Hove) 25.04.1998 – 26.07.1998 Salvador Dalí: A Mythology, Liverpool (Tate Gallery Liverpool) 24.10.1998 – 31.01.1999, St. Petersburg, Florida (Salvador Dalí Museum) 05.03.1999 – 24.05.1999 Surrealism: Desire Unbound, Londen (Tate Modern) 20.09.2001 – 16.12.2001, New York (Metropolitan Museum of Art) 28.01.2002 – 12.05.2002 Salvador Dalí & Mass Culture, Barcelona (Fundacío La Caixa) 27.01.2004 – 23.05.2004, Madrid (Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía) 22.06.2004 – 29.08.2004, St. Petersburg (Salvador Dalí Museum) 01.10.2004 – 20.01.2005 Surreal Encounters: Collecting the Marvellous. Dalí, Ernst, Magritte and Miró from the Collections of Edward James, Roland Penrose, Gabrielle Keiller and Ulla and Heiner Pietzsch, Edinburgh (Scottish National Gallery of Modern Art) 04.06.2016 – 11.09.2016, Dalí, Ernst, Miró, Magritte… Surreale Begegnungen aus den Sammlungen Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller, Ulla und Heiner Pietzsch, Hamburg (Hamburger Kunsthalle) 07.10.2016 – 22.01.2017, Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 11.02.2017 – 28.05.2017 |
| Interne tentoonstellingen |
De Collectie Verrijkt (2011) Gek van surrealisme (2017) De collectie als tijdmachine (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
Dalí ontmoet Vermeer (2011) Surreal Encounters - Collecting the Marvellous (2016) Dalí (2012) Dalí, Ernst, Miró, Magritte... (2016) Dalí, Magritte, Man Ray and Surrealism. Highlights from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) A Surreal Shock – Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) A Surreal Shock. Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) Surrealist Art - Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) Dal nulla al sogno (2018) Dalì & Magritte (2019) Only the Marvelous is Beautiful (2022) |
| Onderzoek |
Toon onderzoek Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen |
| Literatuur | J. Conrad, J.C. Ebbinge Wubben, R. Hammacher-Van den Brande, Dalí, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 1970, cat.nr. 43 S. Dalí, J. Pauvert, Le mythe tragique de l’Angélus de Millet. Interpretation paranoïaque-critique, Parijs 1978, p. 83 D. Abadie, J. Green, P. Hultén, Salvador Dalí: rétrospective 1920-1980, tent.cat. Parijs (Centre Georges Pompidou), 1979, pp. 290-291, 276-277, afb. 222 R. Descharnes, G. Néret, Salvador Dalí, 1904-1989, het geschilderde werk, Keulen 1994, pp. 272-273 H. Finkelstein, Salvador Dali’s Art and Writing, 1927-1942: The Metamorphoses of Narcissus, Cambridge 1996, pp. 195-197 R. Descharnes, Dalí: Die Eroberung des Irrationalen; Sein Werk – Sein Leben, Keulen 1997, p. 200 N. Coleby, A Surreal Life: Edward James 1907-1984, tent.cat. Brighton (Brighton Museum & Art Gallery), 1998, p. 60 D. Ades, F. Bradley, Salvador Dalí: a Mythology, Liverpool (Tate Gallery), 1998, p. 27, afb. 31 D. Ades, M. Aguer, C. Ruiz e.a, Dalí: The Centenary Retrospective, tent.cat. Venetië (Palazzo Grassi), Philadelphia (Philadelphia Museum of Art), 2004-2005, p. 256, afb. 3 Salvador Dalí & Mass Culture, tent.cat. Barcelona (Fundacío La Caixa), Madrid (Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia), St. Petersburg (Salvador Dalí Museum), 2004-2005, p. 81, afb. 74 G. Wood (red.), Surreal Things; Surrealism and Design, tent.cat. Londen (Victoria and Albert Museum), Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), Bilbao (Guggenheim Museum), Londen 2007, pp. 280-281, cat.nr. 14 G. Wood, T. te Duits (red.), Vreemde dingen: Surrealisme en design, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2007, pp. 107-109 S. van Kampen-Prein (red.), Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, pp. 28, 46, 179, 195, 196, cat.nr. 59 Een droomcollectie, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, cat.nr. 18, p. 77 |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | Spanje > Zuid-Europa > Europa |
Entry bestandscatalogus Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Auteur: Marijke Peyser
Hoewel de titel van Salvador Dalí’s tweeluik, Couple aux têtes pleines de nuages, niet nadrukkelijk naar de kunstenaar en zijn muze Gala verwijst, verbeelden de portretten wel degelijk de schilder en zijn geliefde. Dit wordt bevestigd door de foto’s die Cecil Beaton in hetzelfde jaar van de kunstwerken maakt, waarop Dalí en Gala achter de figuren poseren.[1]
De ongewone vorm die Dalí aan ieder portret geeft, komt overeen met de contouren van het bovenlijf van de man en de vrouw op het schilderij L’Angélus (1857-1859) van de Franse schilder Jean-François Millet. Aan het begin van de jaren dertig maakt Dalí een aantal werken die L’Angélus letterlijk citeren of ernaar verwijzen.[2] Volgens de kunstenaar is dit werk van Millet: ‘het meest verontrustende, het meest raadselachtige, het meest gelaagde, het rijkste werk wat betreft onbewuste gedachten dat ooit is gemaakt’.[3] Met inachtneming van zijn ‘paranoïde-kritische methode’ laat Dalí zich inspireren door dit negentiende-eeuwse schilderij. In de essays ‘L’âne pourri’ (1930) en ‘Interprétation paranoïaque-critique de l’image obsédante de L’Angélus de Millet’ (1933) legt Dalí uit dat zijn methode hem in staat stelt zijn eigen paranoïde gedachten te analyseren, zijn obsessies en hallucinaties die door deze ziekte worden veroorzaakt in bedwang te houden, en deze te gebruiken in zijn creatieve werk.[4] In plaats van een eenvoudige boer en boerin die in de avondschemering hun arbeid staken en het Wees Gegroet Maria bidden, ziet Dalí de boerin als een roofsprinkhaan die aanstalten maakt de man te verslinden. Voor Dalí is de man, die volgens hem met zijn hoed zijn erectie tracht te verbergen, haar slachtoffer dat zal sterven.
Couple aux têtes pleines de nuages is ook de titel van een ander tweeluik dat Dalí eveneens in 1936 schilderde.[5] Waarschijnlijk gaat het hier om twee mannen en verwijst het werk naar de vriendschap tussen de dichter Federico García Lorca en Dalí.[6] Op 19 augustus 1936 wordt Lorca tijdens de Spaanse burgeroorlog (juli 1936 – april 1939) gedood door de fascisten. Het verlies van zijn jeugdvriend doet Dalí denken aan de angst voor de dood die Lorca er steeds weer toe bracht zijn dood, begrafenis en ontbinding op informele wijze na te spelen in de aanwezigheid van Dalí.[7] In de zogenaamde ‘Lorca periode’, 1925-1927, verbeeldt Dalí Lorca’s hoofd vergezeld van ofwel verbonden met de schaduw van het hoofd van de schilder.[8] In het tweeluik heeft de dood hen gescheiden. De verbeelding van de dichter en de schilder komt overeen met de beschrijving die Ian Gibson, kenner van het leven en werk van beide Spanjaarden, van het werk geeft: ‘Dalí’s ovale gezicht met de karakteristieke kleine oortjes is ook nu geplaatst naast Lorcas brede hoofd met zijn forse oren, die contrasteren met de oren van de schilder.’[9]
Noten
[1] Descharnes/Néret 2005, p. 272, nr. 610.
[2] Zie bijvoorbeeld L’Angélus (ca. 1932), Le spectre de l’Angélus (ca. 1934), L’Angélus architectonique de Millet (1933), Atavisme du crépuscule (1933/34), Les chants de Maldoror (1934), L’Angélus de Gala (1935), La gare de Perpignan (1965), Aurore, midi, couchant et crépuscule (1979).
[3] Parijs/Madrid 2012-2013, p. 172.
[4] Parijs 1979, dl. I, voor ‘L’âne pourri’, zie pp. 276-277; voor ‘Interprétation paranoïaque-critique de l’image obsédante de L’Angélus de Millet’, zie Minotaure, Revue artistique et littéraire, 1 (1933).
[5] Zie Descharnes/Néret 2005, p. 272, nr. 612.
[6] Zie Venetië/Philadelphia 2004-2005, p. 256.
[7] Gibson 1997b, pp. 185-186.
[8] Gibson 1997a, p. 168; zie bijvoorbeeld Natura morta (Invitació a la son) (1926) en Nature morte au clair de lune (1926).
[9] Idem, p. 172.
Alles over de maker
Salvador Dalí
Figueras 1904 - Figueras 1989
Salvador Dalí leerde tijdens zijn studie in Madrid de schrijver André Breton kennen, de grondlegger van de surrealistische beweging. In 1924 schreef Breton...
Bekijk het volledige profiel
