In een dubbelbeeld geeft Dalí het door de oorlog verscheurde Spanje de allegorische gestalte van een vrouw. Het hoofd van de vrouw is tegelijk voorgrond en achtergrond, figuur en landschap. De haren, het gezicht en de tepels zijn samengesteld uit strijdende ruiters, geïnspireerd op de ruiterstudies van Leonardo da Vinci. De bevallige houding van de vrouw is ontleend aan een doek uit de Franse 19de eeuw.
Specificaties
| Titel | Espagne (Spanje) |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op doek |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Hoogte 91,8 cm Breedte 60,2 cm |
|---|---|
| Makers |
Kunstenaar:
Salvador Dalí
|
| Inventarisnummer | 2990 (MK) |
| Credits | Aankoop met steun van Stichting Museum Boijmans Van Beuningen, Vereniging Rembrandt, Cultuurfonds, Erasmusstichting, Stichting Bevordering van Volkskracht, 1979 |
| Collectie | Moderne Kunst |
| Verwervingsdatum | 1979 |
| Vervaardigingsdatum | in 1938 |
| Signatuur | rechtsmidden: Gala Salvador Dali 1938 |
| Verzamelaar | Edward James |
| Gerechthebbenden | © Salvador Dalí, Fundación Gala-Salvador Dalí, c/o Pictoright Amsterdam 2022 |
| Herkomst | Edward James, Chichester 1938-1967; New Trebizond Foundation, Los Angeles 1967-1979; in bruikleen aan Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam 1972-1979 |
| Tentoonstellingen | Salvador Dalí, New York (Julien Levy Gallery) 21.03.1939 – 17.04.1939 Exhibition of Paintings by Salvador Dalí, Indianapolis (The John Herron Art Institute, Indianapolis Museum of Art) 05.04.1942 – 03.05.1942 Exhibition of Paintings by Salvador Dalí, Detroit (Detroit Institute of Arts) 15.03.1943 – 12.04.1943 Famous American Paintings, Dallas (Dallas Museum of Fine Arts) 09.10.1948 – 07.11.1948 Not Seen and/or Less Seen of/by Marcel Duchamp/Rrose Sélavy 1904-64, New York (Cordier & Ekstrom) 14.01.1965 – 13.02.1965 Salvador Dalí, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 21.11.1970 – 10.01.1971 Salvador Dalí: bruikleen uit collectie Edward F.W. James, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) zomer 1972 L’Objet surréaliste 1931-1937, Parijs (Galerie du Dragon) 20.10.1979 – 20.12.1979 Salvador Dalí, Londen (Tate Gallery) 14.05.1980 – 29.06.1980 400 obras de Salvador Dalí del 1914 al 1983, Madrid (Museo Español de Arte Contemporáneo) april – mei 1983, Barcelona (Palau Reial de Pedralbes) 10.06.1983 – 31.07.1983 Homage to Barcelona: The City and Its Art, 1888 – 1936, Londen (Hayward Gallery) 14.11.1985 – 23.02.1986 Salvador Dalí, Stuttgart (Staatsgalerie Stuttgart) 12.05.1989 – 23.07.1989, Zürich (Kunsthaus Zürich) 18.08.1989 – 22.10.1989, Humlebaek (Louisiana Museum of Modern Art) 16.12.1989 – 11.03.1990 Années 30 en Europe: le temps menaçant, 1929-1930, Parijs (Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris) 20.02.1997 – 25.05.1997 Edward James: A Surreal Life, Brighton (Royal Pavilion Brighton and Hove) 25.04.1998 – 26.07.1998 Dalí: Gradiva, Madrid (Museo Thyssen-Bornemisza) 08.05.2002 – 08.09.2002 Dalí. The Centenary Retrospective, Venetië, Palazzo Grassi, 12.09.2004 – 16.01.2005, Philadelphia (The Philadelphia Museum of Art) 16.02.2005 – 15.05.2005 Surreal Things. Surrealism and Design, Londen (Victoria and Albert Museum) 29.03.2007 – 22.07.2007, Vreemde Dingen. Surrealisme en design, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 29.09.2007 – 13.01.2008, Cosas del Surrealismo, Bilbao (Guggenheim Museum Bilbao) 29.02.2008 – 07.09.2008 Salvador Dalí. Il sogno si avvicina – The dream is getting closer, Milaan (Palazzo Reale) 22.09.2010 – 30.01.2011 dOCUMENTA (13), Kassel (Kunsthalle Fridericianum) 09.07.2012 – 16.09.2012 Een paraplu, een naaimachine en een ontleedtafel. Surrealisme à la Dalí in Rotterdam, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 21.09.2013 – 02.02.2014 Surreal Encounters: Collecting the Marvellous. Dalí, Ernst, Magritte and Miró from the Collections of Edward James, Roland Penrose, Gabrielle Keiller and Ulla and Heiner Pietzsch, Edinburgh (Scottish National Gallery of Modern Art) 04.06.2016 – 11.09.2016, Dalí, Ernst, Miró, Magritte… Surreale Begegnungen aus den Sammlungen Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller, Ulla und Heiner Pietzsch, Hamburg (Hamburger Kunsthalle) 07.10.2016 – 22.01.2017, Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 11.02.2017 – 28.05.2017 |
| Interne tentoonstellingen |
Een prikkelcollectie (2000) Een paraplu, een naaimachine en een ontleedtafel. Surrealisme à la Dalí in Rotterdam. (2013) Gek van surrealisme (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
Documenta 13 (2012) Surreal Encounters - Collecting the Marvellous (2016) Dalí - All of the poetic suggestions and all of the plastic possibilities (2013) Dalí (2012) Dalí, Ernst, Miró, Magritte... (2016) A Surreal Shock – Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) A Surreal Shock. Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) Surrealist Art - Masterpieces from Museum Boijmans Van Beuningen (2021) Dalí, Magritte, Man Ray and Surrealism. Highlights from Museum Boijmans Van Beuningen (2023) Dal nulla al sogno (2018) Only the Marvelous is Beautiful (2022) |
| Onderzoek |
Toon onderzoek Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen |
| Literatuur | J.T. Soby, Salvador Dalí: Paintings, Drawings, Prints, New York 1941, frontispice, p. 21 S. Janis, Abstract and Surrealist Art in America, New York 1944, afb. 98, p. 141 J. Conrad, J.C. Ebbinge Wubben, R. Hammacher-Van den Brande, Dalí, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 1970, cat.nr. 61 Salvador Dalí. Bruikleen uit de collectie Edward F.W. James, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 1972, pp. 16, 22, cat.nr. 12 D. Abadie, J. Green, P. Hultén, Salvador Dalí: rétrospective 1920-1980, tent.cat. Parijs (Centre Georges Pompidou), 1979, p. 283, cat.nr. 217 D. Ades, Dalí, Londen 1982, p. 135, afb. 90 K. von Maur, Salvador Dalí, 1904-1989, tent.cat. Stuttgart (Staatsgalerie Stuttgart), Zürich (Kunsthaus), Stuttgart 1989, p. 262, cat.nr. 197, 248 H. Finkelstein, Salvador Dali’s Art and Writing, 1927-1942: The Metamorphoses of Narcissus, Cambridge 1996, pp. 206-207 R. Descharnes, Dalí: Die Eroberung des Irrationalen; Sein Werk – Sein Leben, Keulen 1997, p. 219 R. Radford, Dalí, Londen 1997, pp. 187, 191, afb. 124 N. Coleby, A Surreal Life: Edward James 1907-1984, tent.cat. Brighton (Brighton Museum & Art Gallery), 1998, p. 67 V. Trione, Salvador Dalí. Il sogno si avvicina, tent.cat. Milaan (Palazzo Reale), 2010-2011, pp. 86-87 S. van Kampen-Prein (red.), Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, pp. 196, 199, cat.nr. 73 Een droomcollectie, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, cat.nr. 22, p. 85 |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | Spanje > Zuid-Europa > Europa |
Entry bestandscatalogus Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Auteur: Marijke Peyser
Op het schilderij Espagne heeft Salvador Dalí zijn geboorteland weergegeven in de vorm van een allegorische vrouwenfiguur. Zij belichaamt het geweld en de terreur van de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). Het gemartelde Spanje verrijst als een klassieke vrouwengestalte, gehuld in een gedrapeerd kleed dat van haar taille tot haar voeten rijkt.[1] Haar bovenlichaam en hoofd, opgebouwd uit vechtende ruiters te paard, lossen als het ware op in oorlogsgeraas. Met haar rechterarm leunt ze op een kast met één open lade waaruit een rode lap hangt. Andere kleuraccenten zijn haar lippen, gevormd door een rozerood jasje, en de hoofdbedekking van twee strijders die ook haar tepels voorstellen.[2]
De oorlogstaferelen die Leonardo da Vinci weergeeft in de Slag bij Anghiari (1503) en de schetsmatige achtergrond van zijn onvoltooide Aanbidding der Koningen (1481-1482) vormden voor Dalí een inspiratiebron. Hij nam Da Vinci’s aanbeveling aan jonge kunstenaars ter harte: ‘veronachtzaam mijn mening niet wanneer ik jullie eraan herinner dat het nuttig is soms een pas op de plaats te maken en te kijken naar vlekken op muren of naar as, een vuur, wolken, modder of dingen die bij aandachtig kijken geweldige ideeën kunnen opleveren. De geest van de schilder wordt gestimuleerd tot nieuwe ontdekkingen: composities met gevechten van dieren en mensen, verschillende landschappen en ook monsterachtige dingen. Het zijn zaken die eer kunnen verschaffen, omdat de onduidelijkheid ervan de geest aanzet tot nieuwe beelden, inzichten’.[3] Voor Dalí is Da Vinci in feite de werkelijke uitvinder van het ‘paranoïde’ schilderen.[4] Tegelijkertijd legitimeert Dalí, door zich te associëren met één van de grootste kunstenaars aller tijden, zijn eigen kunstenaarschap.
Hoewel de verwijzingen naar de Spaanse Burgeroorlog in zijn werk duidelijk maken dat het bloedige conflict de kunstenaar raakt, kiest Dalí ervoor in ‘vrijwillige’ ballingschap te gaan om een neutrale politieke positie te kunnen innemen. Hij licht deze keuze toe in zijn autobiografie: ‘De burgeroorlog veranderde mijn ideeën niet […]. Rondom brulde de hyena van de publieke opinie en wilde dat ik me uitsprak: stond ik aan de kant van Hitler of was ik voor Stalin? Nee, honderdmaal nee. Ik was voor Dalí, alleen voor Dalí!’.[5] Van 1936 tot 1939 reizen Dalí en Gala door Europa en de Verenigde Staten. Dalí’s mecenas, Edward James, vergezelt hen regelmatig en is hun gastheer in Engeland en Italië waar hij verschillende huizen bezit.[6] Dalí’s landgenoten Pablo Picasso en Joan Miró kiezen wel partij. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan de Wereldtentoonstelling die in 1937 in Parijs wordt gehouden. Het Spaanse paviljoen staat in het teken van de strijd die de republikeinen leveren tegen het fascisme, met als hoogtepunt Picasso’s schilderij Guernica (1937) waarop de horror van de oorlog in beeld is gebracht.[7]
Noten
[1] Stuttgart/Zürich 1989, p. 248.
[2] Voor Dalí’s gebruik van dubbele of meervoudige beelden volgens zijn paranoïde-kritische methode, zie p. 79.
[3] Da Vinci/Richter 1980, p. 182.
[4] Finkelstein 1996, p. 206.
[5] Dalí 1952, p. 399.
[6] Gibson 1997b, p. 436.
[7] Venetië/Philadelphia 2004-2005, p. 461.
Alles over de maker
Salvador Dalí
Figueras 1904 - Figueras 1989
Salvador Dalí leerde tijdens zijn studie in Madrid de schrijver André Breton kennen, de grondlegger van de surrealistische beweging. In 1924 schreef Breton...
Bekijk het volledige profiel
