Naar onderdeel van Vasari's 'Feest van de H. Gregorius'

Auteur: Surya Stemerding

Giorgio Vasari (1511-1574) schilderde in 1539 drie panelen voor de refter van het klooster van San Michele in Bosco in Bologna. Twee daarvan worden bewaard in de Pinacoteca Nazionale aldaar.^[1] Het derde paneel, Het feest van de heilige Gregorius, is gedeeltelijk gekopieerd in de Rotterdamse tekening.^[2]

De tekening werd in 1906 verworven als een voorstudie voor het schilderij, en dus als zijnde van de hand van Vasari zelf.^[3] Maar daarvan is alleen geen sprake. Het betreft een kopie van een minder getalenteerd kunstenaar die enkel de onderste helft van de compositie - de centrale scène - natekende. Opvallend is bovendien dat de tekenaar Vasari’s schilderij niet nauwgezet kopieerde, maar afweek in de uitbeelding van de meeste hoofden en in details als de buikflessen rechtsonder, waarvan er maar één werd nagetekend. Van het schilderij bestaan ook nog twee anonieme kopieën, in Rennes en Parijs, maar die geven de volledige compositie weer.^[4]

Gelet op het type watermerk zou de tekenaar van de Rotterdamse kopie gezocht kunnen worden in Noord-Italië. Een door Albert Elen geopperde kandidaat is de jonge Pellegrino Tibaldi (1527-1596), die afkomstig was uit de streek boven Milaan waar het watermerk is gedocumenteerd. Van hem is bekend - van Vasari zelf in zijn Vite - dat hij zich in zijn jeugd, dus vóór zijn vertrek naar Rome in 1543, bezighield met het natekenen van Vasari’s schilderijen in het refectorium van de San Michele in Bosco.^[5] Elen vergelijkt de Rotterdamse tekening met twee bladen in Los Angeles en Amsterdam.^[6]