Staande vrouw met gevouwen handen

Auteur: Judith Niessen

Een vrouw, ten voeten uit afgebeeld, vouwt haar handen bijeen. Haar rijke kleding en modieuze Italiaanse haardracht detoneren met haar blote voeten. Vermoedelijk stelt de vrouw een niet nader geïdentificeerde personificatie of sibille voor en gaat het hier niet om een portret. De figuur is met minimale en onderbroken contouren getekend en is voornamelijk gemodelleerd dankzij de wassingen in grijze inkt en het opvallende oranjerode incarnaat, van de huid. De techniek doet denken aan twee tekeningen met episoden uit de geschiedenis van Judith in Dresden, die aan een Leidse kunstenaar, actief rond 1530/40, worden toegeschreven.¹ Ook deze tekening is ongetwijfeld in dezelfde stad vervaardigd. Daarop wijst de langgerekte figuur en de ballonachtige plooival van haar kleding. Naast de tekeningen uit de Judith-cyclus, is deze voorstelling bovendien verwant aan figuren in schilderijen toegeschreven aan Aertgen van Leyden. Zij kan bijvoorbeeld vergeleken worden met de Heilige Catharina, afgebeeld op een van de zijluiken van een drieluik met de Opwekking van Lazarus in Amsterdam (afb. 1).² Beide vrouwen hebben hetzelfde langgerekte, platte gezicht, dat van links wordt aangelicht. Ook hebben zij dezelfde smalle, vormeloze handen. De volumineuze plooival kennen we bovendien van tekeningen uit de Aertgen-groep.

Onderdelen van de voorstelling zijn zwak getekend. De rechterarm, die onder de plooien van de jurk uitkomt, is veel te lang. Bovendien is, in tegenstelling tot de volumineuze plooival van de kleding, de overgang van jurk naar decolleté wel zeer vlak uitgevoerd. Mogelijk heeft de maker zich gebaseerd op een onbekend voorbeeld van Aertgen van Leyden. De minimale en onderbroken contourlijnen in combinatie met de sporen van zwart krijt die tussen enkele plooien nog zichtbaar zijn en wellicht het resultaat van overbrenging zijn, lijken daarop te wijzen.