:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } .enviso-dialog-content { overflow: auto; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
November and December

Ask anything

Loading...

Thank you. Your question has been submitted.

Unfortunately something has gone wrong while sending your question. Please try again.

Request high-res image

More information

Specifications

Title November and December
Material and technique Black chalk (traces), pen and brown ink, framing lines with the pen in brown ink
Object type
Drawing > Two-dimensional object > Art object
Location This object is in storage
Dimensions Height 211 mm
Width 289 mm
Artists Draughtsman: Anoniem
After: Paul Bril
Accession number N 150 (PK)
Credits Loan Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (former Koenigs collection), 1940
Department Drawings & Prints
Acquisition date 1940
Creation date in circa 1600-1650
Signature none
Watermark crowned initials CC on a Lorrain Cross, in ligature (50x40 mm, on P2-3 from the right; vH, 13P, cropped plano, fine) with countermark (housemark in ligature, 16x10 mm, between P2-3 from the left), similar to Briquet 9324 (French, Lorraine, recorded 1588-1606 in France), mounted on a backing paper without watermark (vV, 10P) [for images click thumbnails above the 'zoom in' option]
Inscriptions '443' (verso, none (verso, at lower left, in pen and brown ink), 'f 27,,- Les 6 - Fes=' (verso, on the old mount, at lower right, in pen and brown ink)
Collector Collector / Franz Koenigs
Mark L. van Parijs (L.2531, no. 856), F.W. Koenigs (L.1023a)
Provenance Van Parijs (ca. 1800), Brussels, his (†) sale, Brussels (Le Roy), 16-18 April 1861, no. 856 (David Vinckboons, one of six drawings with signs of the zodiac); Franz W. Koenigs (1881 1941), Haarlem, 1929; on loan to the museum, 1935-1940; purchased with the Koenigs collection by D.G. van Beuningen (1871-1955), Rotterdam and presented to the Stichting Museum Boymans, 1940; on loan to the museum since 1940
Exhibitions none
Research Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries
Literature ’s-Hertogenbosch/Leuven 2002, p. 226 (no. 49)
Material
Object

Entry catalogue Netherlandish Drawings of the 15th and 16th Centuries.

Author: Yvonne Bleyerveld

This description is currently only available in Dutch.

Deze twee anonieme landschappen zijn kopieën naar twee bladen uit de prentenreeks De twaalf maanden, die Aegidius Sadeler in 1615 graveerde naar ontwerp van Paul Bril.1 De prentenserie bestaat uit zes gravures die elk twee maanden van het jaar verbeelden, met daarboven de tekens van de dierenriem. Ze tonen bergachtige landschappen met boomgroepen en Italiaans aandoende architectuur, waarin mensen van verschillende rangen en standen zich bezighouden met seizoensgebonden activiteiten.2 Wat betreft iconografie past deze prentenserie geheel in de Vlaamse beeldtraditie van de twaalf maanden – een thema dat geïntroduceerd werd door Pieter Bruegel de Oude en door Pieter Brueghel de Jonge, Jacob en Abel Grimmer en Hans Bol werd voorgezet (zie inv. nrs. MB 2005/T2 (1-12).3

In de tekening Maart en april worden links bomen geknot en rechts planten in een hof gezet, terwijl een drietal burgers de werkzaamheden in de tuin komt bekijken. Boven het landschap bevinden zich de tekens Ram en Stier. Op November en december zijn houthakkers aan het werk en zit een varkenshoeder temidden van zijn dieren. Rechts staat een kudde geiten met twee herders, in de verte een kudde schapen. Voor het grootste huis op de achtergrond worden varkens geslacht – een bezigheid die past bij de decembermaand. Boven in de lucht zijn de tekens Boogschutter en Steenbok te zien.

De inscripties op de achterzijde duiden erop dat beide tekeningen ooit deel uitmaakten van een serie van zes. Het landschap en de architectuur tekende de anonieme kunstenaar rechtstreeks in pen in bruine inkt, terwijl hij de figuurtjes en dieren eerst in zwart krijt opzette. De fijne penvoering is vooral zichtbaar in de tekening Maart en april, namelijk in het loof van de bomen en van de potplanten in de tuin rechts. De gravures zijn nauwgezet gevolgd. Geen detail onbreekt, wel oogt het resultaat nogal stijf.

De prentenreeks van Sadeler naar ontwerp van Bril moet bijzonder geliefd geweest zijn, aangezien er naast deze twee tekeningen diverse geschilderde kopieën naar de gravures bekend zijn.4

Footnotes

1 Zie Hollstein XXI, 1980, p. 35, nr. 123-128. De tekeningen zijn kopieën naar nrs. 124 en 128.

2 De ontwerptekeningen van de prentenreeks zijn niet bekend. Wel is er van Paul Bril een andere serie van zeven tekeningen met maanden van het jaar bewaard gebleven, die wat betreft compositie en uitgebeelde activiteiten overeenkomsten vertoont met de prentenserie van Sadeler, zieWood Ruby 1999, nrs. 23-29, fig. 24-30.

3 Zie over de uitbeelding van de maanden en de jaargetijden in de Nederlanden tussen 1500 en 1750 het essay van Bruijnen in ’s-Hertogenbosch/Leuven 2002, pp. 51-81.

4 Zie voor voorbeelden ’s-Hertogenbosch/Leuven 2002, p. 226 (n. 48). Het Rijksmuseum te Amsterdam bezit een geschilderde kopie van de maanden november en december (voorheen toegeschreven aan Joos de Momper en Paul Bril), inv.nr. SK-A-2672.

Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries
Show catalogue entry Hide catalogue entry

All about the artist