De cultuurcoaches van Museum Boijmans Van Beuningen
Door Karen de Moor, senior educator
“Juf, ik zag ons museum op tv!”
Met deze woorden raakt de leerling uit groep 6 van de Mariaschool aan het Taandersplein in de Rotterdamse wijk Spangen precies de kern van wat ik zo mooi vind aan de intensieve samenwerking die het museum met deze school heeft: ‘ons museum’. De jongen noemt dat grote gebouw in de stad, toch best een eind fietsen van thuis, ‘zijn museum’. Het is niet alleen vóór hem, maar ook ván hem.
De gemiddelde leerling op deze school, komt niet tot weinig in aanraking met kunst en cultuur. Waarschijnlijk krijgt ook deze jongen het van ouders of familie niet vanzelfsprekend mee. Er bestaat een grote kans dat hij de wereld van kunst en cultuur maar mondjesmaat zal leren kennen als dit niet wordt aangeboden op school.
Kunst verbreedt de horizon
Eén van de belangrijkste doelen van het educatieve beleid van Museum Boijmans Van Beuningen, is kunst en cultuur toegankelijk maken voor iedereen. Het doel is om iedereen zich welkom te laten voelen in het gebouw aan het Museumpark, om uit te nodigen op ontdekkingstocht te gaan door de collecties van het museum, om van kunst te leren en te genieten. De een is daarbij makkelijker te bereiken dan de ander. Kinderen die opgroeien in de zogenaamde ‘krachtwijken’ van de stad, wijken met een grote sociale problematiek, komen niet vanzelf in aanraking met kunst. Hun dagelijkse wereld is vaak beperkt, ze komen soms zelfs de wijk maar zelden uit. Voor hen blijven de kunstschatten van de wereld verborgen. Hoe jammer is dat. Kunst verbreedt, zeker bij kinderen, de horizon. Het vergroot je begrip van de wereld om je heen en laat je je eigen talenten en interesses ontdekken.
Structureel in contact met kunst
Ruim tien jaar geleden ontstond de cultuurcoachregeling vanuit de gemeente Rotterdam. Dit bood ons de kans kinderen op een structurele manier in aanraking te laten komen met het museum en de collectie. We gingen een intensieve samenwerking aan met onder andere de Mariaschool aan het Taandersplein in de wijk Spangen. In plaats van een eenmalige excursie naar het museum, geven museumdocenten daar elke week en gedurende het hele schooljaar, les in alle groepen van de school. De lessen zijn een ontdekkingstocht door de wereld van kunst en cultuur. Uitgangspunt is altijd de museumcollectie; een rijke schatkist waar je als docent haast eindeloos uit kan putten. Tentoonstellingen, kunstenaars, materialen, thema’s, maar ook het gebouw en het museum als instelling zelf vormen het vertrekpunt. Leerlingen kijken naar, praten en fantaseren over de kunstwerken, om vervolgens zelf geïnspireerd aan de slag te gaan. Daarbij kiezen ze zelf hun pad, er is niet één manier om van A naar B te komen. Met hun eigen ideeën, ontdekkingen en interesses geven de leerlingen vorm aan hun kunstwerk. Hun creativiteit krijgt de vrije ruimte.
Aansluiting op curriculum
Samen met de groepsleerkrachten van de school kijken de cultuurcoaches waar er aansluiting is met de onderwerpen die in de reguliere lessen aan bod komen. Zo kropen leerlingen in de huid van Piet Mondriaan naar aanleiding van het thema ‘Bouwen maar’ en gingen ze aan de slag met diens plattegronden en schilderijen. Het kunstwerk ‘Tondo Mondo’ van Olphaert den Otter was inspiratiebron voor het thema ‘Aardse extremen’. Bij het thema ‘Ruimte’ gingen leerlingen aan de slag met ufo’s, onder andere geïnspireerd op de ‘Futuro’ van Matti Suuronen. Hendrick Avercamps winterlandschappen waren uitgangspunt bij de 3D-winterlandschappen die de leerlingen zelf maakten. Zo werd een zeer betekenisvolle leeromgeving gecreëerd, waarbij door herkenning en herhaling bepaalde aspecten eerder – en misschien ook op een andere manier – op zijn plek vallen.
Niet alleen op de Mariaschool lopen onze cultuurcoaches rond. Ook werkte het museum afgelopen jaren samen met De Clipper aan de Laan van Zuid. Naast primair onderwijs breiden we de samenwerking komend schooljaar uit met een of twee middelbare scholen. Voor het museum is de cultuurcoach een belangrijke manier om in contact te staan met de stad. Zo kunnen ze er voor zoveel mogelijk mensen zijn, ook voor degenen die niet zo vanzelfsprekend hun weg naar de wereld van kunst en cultuur weten te vinden.