Leren in de pauze

Dit jaar sloot Museum Boijmans Van Beuningen zijn deuren voor een grootschalige renovatie die naar verwachting zeven jaar gaat duren. Het gebouw is toe aan een grondige vernieuwing om het prestigieuze pand om te bouwen tot een museumgebouw voor de 21ste eeuw. Het lijkt misschien een wat vreemd moment om te beginnen als nieuw Hoofd Educatie en publieksbegeleiding. De bel is gegaan, het gebouw leeg, valt er wel wat te leren tijdens de grote pauze?

De monumentale zalen van het Van der Steurgebouw aan het Museumpark mogen de komende jaren dan dicht zijn, het museum is zeker niet gesloten. Zo brengen we met Boijmans in de Klas de collectie van het museum letterlijk naar scholen toe. Het is inspirerend om te zien hoe de hele organisatie zich inzet om ervoor te zorgen dat geen enkel kind in Rotterdam op hoeft te groeien zonder stukken te zien uit de Boijmans-collectie. Bovendien, bij onze ‘buren’ in de stad zijn topstukken van Boijmans gewoon te zien voor het publiek met daarbij een innovatief en toegankelijk publieksprogramma. En internationaal reizen speciale tentoonstellingen de hele wereld over.

Maar Boijmans is niet alleen een museum met een tentoonstellings- en educatieprogramma; het is ook een lerende organisatie. En om te leren kan een pauze heel belangrijk zijn. Persoonlijk durf ik te zeggen dat ik op school meer heb geleerd tijdens de pauze dan tijdens de les. Social skills en conflictbemiddeling, om maar eens wat te noemen. Over het leven leer je wanneer er ruimte is voor ongestructureerde ontmoetingen. Zouden we als museum niet juist meer kunnen leren wanneer het pauze is en er ruimte is voor het onbestemde? 

In het denken over onderwijs zien we dat de pauze, de onderbreking, steeds meer op waarde wordt geschat. Op school leren we ons als professionals te ontwikkelen, voorzien van de nodige kennis en skills voor de toekomstige banenmarkt, efficiency staat voorop. Maar als we de pedagogische opdracht wat breder kaderen; als de missie is om kinderen en jongeren als vrije individuen in de wereld te brengen dan is inefficiëntie en onbepaalde tijd net zo essentieel. We moeten initiatief leren nemen, om in woord en daad met wat nieuws te beginnen. Zonder dit soort kansen kan er geen sprake zijn van vrijheid.

Pauze houden en nieuwe initiatieven nemen is altijd risicovol, in de goede zin van het woord. Het gaat om het onderbreken van de dingen zoals ze zijn, om de ontmoeting met de ander en om het creëren van perspectieven waardoor nieuwe mogelijkheden kunnen worden uitgeprobeerd. Als museum gaan we daarom veel leren in deze pauze. Als we de onderbreking centraal stellen, zoeken we het risico op en gaan we gesprekken aan met de ander. We gaan leren hoe het museum van de 21ste eeuw past binnen de veranderende maatschappij, maar ook hoe een nieuw soort museum zich kan engageren in een wereld die meervoudig is.