8 May 2019
Vrouwelijke surrealist voor Museum Boijmans Van Beuningen
Museum Boijmans Van Beuningen voegt een topschilderij van de van oorsprong Britse vrouwelijke surrealist Leonora Carrington toe aan de collectie. Het is het eerste werk van deze kunstenaar in de museumcollectie en die van de Collectie Nederland. Vanaf heden wordt het getoond op zaal.
Het schilderij 'Again the Gemini are in the Orchard' (1947) van Leonora Carrington (1917 - 2011) is van uitzonderlijke kwaliteit en is aangeboden door een particulier met een uitmuntende collectie surrealistische kunst. Met deze aanwinst markeert het museum het moment waarop de omvangrijke renovatie en vernieuwing van het museumgebouw van start gaat. Het werk wordt inmiddels getoond in de tentoonstelling ‘Als de luiken sluiten’, waar een selectie belangrijke hoogtepunten te zien zijn (tot en met 26 mei 2019). Met de brede steun van het Mondriaan Fonds, Vereniging Rembrandt (mede dankzij het Desirée Lambers Fonds), BankGiro Loterij, Stichting Fonds van Rede, Stichting Museum Boijmans Van Beuningen, Prins Bernhard Cultuurfonds (mede dankzij het Breeman Talle Fonds) en door bemiddeling van Galerie Dickinson in Londen, kon het internationale topstuk worden verworven.
Leonora Carrington en Museum Boijmans Van Beuningen
Het schilderij heeft een bijzondere herkomstgeschiedenis. Vlak nadat het schilderij was voltooid kocht de steenrijke Brit Edward James het aan. Hij bezat meerdere werken van kunstenaars als Dorothea Tanning en Leonor Fini. Vanaf de jaren veertig begon James ook het werk van Carrington te verzamelen. Toen zijn stichting eind jaren zeventig in geldnood verkeerde kwam een aantal sleutelwerken van Salvador Dalí en René Magritte in het bezit van Museum Boijmans Van Beuningen. Dit was het begin van een verzameling surrealistische kunst die tegenwoordig al zo’n 150 bijzondere werken van kunstenaars in de kring rond Breton omvat. De fraaiste stukken van Carrington, waaronder het schilderij 'Again the Gemini are in the Orchard', hield James echter tot aan zijn overlijden in 1984 in bezit. Het werk werd na zijn dood geveild en kwam via de galerie die het kocht niet veel later in particulier bezit.
"Alle publieke en private fondsen, hartelijk dank voor deze prachtige aanvulling op de surrealisten verzameling van het museum. Het werk is een enorme versterking van het cluster vrouwelijke surrealisten binnen de collectie van het museum en een waardevolle toevoeging op de Collectie Nederland dat nog geen enkel kunstwerk van Carrington omvat.”
Sjarel Ex, directeur Museum Boijmans Van Beuningen.
Surrealistische werken uit de collectie
Vrouwelijke surrealisten
De museale waardering voor surrealistische kunst kwam in de jaren zestig mondjesmaat op gang in Nederland en de vrouwelijke surrealisten genoten in die periode nog minder bekendheid dan hun mannelijke collega’s. Enerzijds werden zij geadoreerd door hun mannelijke collega’s, anderzijds werden hun artistieke kwaliteiten door dezelfde groep mannen gemarginaliseerd. Zij kregen veelal de rol van muze, lustobject of ‘femme-enfant’ toebedeeld. Van deze ‘kindvrouwtjes’ werd beweerd dat zij mannen konden betoveren met hun charme. Hierdoor kregen zij toegang tot het onderbewuste. Kunstenaars als Carrington hebben zich altijd tegen deze rol verzet en wilden om hun beeldend werk worden gewaardeerd. Pas vanaf de jaren zeventig zorgde een aantal artikelen over de artistieke bijdrage van vrouwelijke surrealisten voor verandering. Het werk van Carrington toont aan hoe belangrijk de bijdrage van vrouwen aan het internationale surrealisme is geweest. Het museum kijkt de laatste jaren, net als enkele andere musea, actief naar kunstenaars en onderwerpen die in het verleden over het hoofd zijn gezien en museale aandacht en erkenning verdienen. Museum Boijmans Van Beuningen is daarbij gefocust op het werk en de positie van vrouwelijke surrealisten.
“Carrington’s schilderij vormt niet alleen een belangrijke aanvulling op de wereldberoemde surrealismecollectie van het museum, maar dient ook als schakel tussen de collecties oude en moderne kunst. Het rijgt het werk van kunstenaars als Jeroen Bosch en de surrealisten als het ware aan elkaar.”
Saskia van Kampen-Prein, conservator moderne en hedendaagse kunst.