7 November 2018

Werkwijze in beeld bij Pure Rubens

In de tentoonstelling Pure Rubens, die op 8 september 2018 van start ging, zijn twee grote illustratieve wanden aangebracht. Waarom hebben we hiervoor gekozen? We geven een inkijkje.

Rubens was de eerste kunstenaar die een groot deel van zijn schilderijen voorbereidde met in olieverf geschilderde schetsen op paneel. Hij had een professioneel atelier met een rits aan assistenten en leerlingen. Waar zijn grote werken grotendeels uitgevoerd zijn door assistenten, maakt hij zijn olieverfschetsen helemaal zelf. Hij gebruikt ze als voorbeeld voor het grotere werk, maar ook om aan opdrachtgevers te laten zien en om zelf dingen uit te proberen. Door naar zijn schetsen in olieverf op paneel te kijken, kom je dus heel dicht bij de meester zelf. Zijn virtuoze, bijna impressionistische toets is daar sterker aanwezig dan in de grote eindwerken. Bovendien geven ze inzicht in zijn werkwijze: zijn intuïtieve penseelstreek, de keuzes die hij maakt, de ene keer een uitgewerkte schets de andere keer een snelle compositie in een paar lijnen.

Ontwerp voor de muurtekening

Illustraties door Lisa en Maria Wiersma

Om Rubens beter te leren kennen, is zijn werkwijze in beeld gebracht: aan het begin van de tentoonstelling zijn twee grote muurschilderingen aangebracht. Een van de wanden laat zien hoe hij een olieverfschets maakt: de verschillende stappen in zijn werkproces worden door middel van illustraties luchtig gepresenteerd. De andere wand geeft een inkijkje in de keuzes die Rubens maakt als verhalenverteller. Hij maakte zijn werk om mensen te raken. Hij gebruikt emoties, grootse gebaren en roerige gebeurtenissen om je als kijker bij het verhaal te betrekken.

In de olieverfschetsen zocht hij naar de beste manier om de – veelal klassieke en religieuze – verhalen die hij verbeeldde, zo goed mogelijk op de kijker over te brengen. Het verhaal ‘De ontdekking van Achilles bij de dochters van Lycomedes’ is door hem meerdere malen afgebeeld, en steeds op een nét iets andere wijze. In een wandvullende illustratie worden de verschillende uitvoeringen naast elkaar geplaatst en wordt telkens een andere ‘verteltechniek’ uitgelicht.

Muurtekening in wording

Hoewel de verhalen die Rubens afbeeldt vele eeuwen oud zijn, zijn de emoties die hij gebruikt om een verhaal te vertellen tijdloos. Ook nu weten we hoe het voelt om verraden te worden, zielsveel van je zoon te houden, verliefd of juist woedend te zijn. Om de hedendaagse relevantie van zijn werk te benadrukken, is ervoor gekozen om Rubens niet alleen als virtuoos kunstenaar, maar ook als meesterlijk verhalenverteller neer te zetten. Door de actuele zeggingskracht van zijn werk op de voorgrond te plaatsen, hopen we een breder publiek aan te spreken - in het bijzonder jongeren. Dit doen we onder andere door een uitgebreid cross-over-programma (dansers, muzikanten en spoken word artists laten zich inspireren door Rubens en treden midden in de tentoonstelling op), maar ook deze muurschilderingen zijn een manier om de kunstenaar en zijn werkwijze tot leven te brengen.

Illustraties door Lisa en Maria Wiersma