:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } .enviso-dialog-content { overflow: auto; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
6 April 2020

Art Mediation en De Digitale Tentoonstellingsruimte

Geschreven door Brigitte Jansen

Het afgelopen half jaar deden ontwerper en erfgoedspecialist Brigitte Jansen en Museum Boijmans Van Beuningen onderzoek naar online kunstbeleving door middel van Art Mediation. Het project onderzocht de mogelijkheden om een digitale omgeving te ontwerpen waarin de beleving en de interpretatie van verschillende kunstwerken uit de kunstcollectie van Museum Boijmans Van Beuningen getoond kunnen worden. Door in deze digitale tentoonstellingsruimte interpretaties te tonen van verschillende kunstwerken, wordt de bezoeker uitgedaagd de werken intenser of anders te beleven en een eigen mening te vormen over het werk. 

Steeds meer musea zijn online aanwezig en proberen hun collecties online te laten zien. Toch blijft dit vaak steken in een marketing tool voor een museumbezoek of een foto van een kunstwerk met een korte alinea aan tekst. De afgelopen jaren zijn er steeds meer platforms gekomen waarop de collectie van musea digitaal te zien zijn. Met longreads, scrollies, audio en soms zelfs animaties in de kunstwerken wordt meer context geboden bij de kunst. Hoewel het een meerwaarde is dat al deze informatie digitaal beschikbaar is, richten deze online tools zich te weinig op de beleving van kunst. Dit terwijl er binnen de fysieke plek van het museum op veel verschillende manieren aan publieksbegeleiding gedaan wordt die de beleving wel ondersteunen. Waarom blijft dit zo achter op online kunstplatformen?

Art Mediation

Deze manier van online informatie en context verschaffen bij kunst is niet geheel onverwacht. Lange tijd is dit namelijk ook de meeste gebruikte vorm van publieksbegeleiding in de tentoonstellingszaal geweest. Door middel van zaalteksten en titelbordjes met allerlei tekst en uitleg hoopt het museum dat de bezoeker de kunstwerken “beter begrijpt” en in een context kan plaatsen. Maar deze informatievoorziening kan behoorlijk in de weg zitten bij het bekijken en daadwerkelijk beleven van het kunstwerk. In het afgelopen decennium zien we dan ook langzaam een behoefte aan en ruimte voor Art Mediation in de tentoonstellingsruimte. Art Mediation is een actieve vorm van bemiddeling tussen het kunstwerk en de kijker. Het is een vorm van publiekswerking die draait om een open dialoog met de bezoeker met als doel om samen te onderzoeken wat er gezien wordt en hoe dit beleefd wordt. Het gaat hierbij dus om het vormen van een individuele interpretatie door de kijker.
Art Mediation vindt vaak plaats in groepsverband en vervangt de traditionele rondleiding. Het gesprek wordt geleid door een mediator die een neutrale positie inneemt en voornamelijk door vragen te stellen de groep aanspoort een gesprek over een kunstwerk aan te gaan. De Art Mediator kan hiervoor verschillende gesprekstechnieken inzetten zoals, Visual Thinking Strategies, Visible Thinking en het socratisch gesprek. 

Voor het project De Digitale Tentoonstellingsruimte waren we benieuwd hoe Art Mediation en de daarbij behorende gesprekstechnieken doorvertaald kunnen worden naar online interacties. Het onderzoek keek hoe met behulp van vernieuwende vormen de beleving van een kunstwerk online het beste tot zijn recht kan komen. Welke interacties en visuele representaties passen hier het beste bij? Maar nog belangrijker hoe kan de representatie ervoor zorgen dat een bezoeker het kunstwerk daadwerkelijk beleeft?

Prototype

Voor het project is op verschillende manieren onderzoek gedaan, waaronder brainstormsessies, interviews met professionals en enkele Art Mediation sessies. Alle input leidde tot een prototype als voorbeeld van online kunstbeleving door middel van Art Mediation. Vijf kunstwerken uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen zijn gekozen en per werk zijn verschillende interacties bedacht en uitgewerkt. Er is gekozen voor een strategie die kan leiden tot meerdere verschillende uitkomsten in plaats van één manier waarop de gehele collectie ontsloten zou kunnen worden. Deze verschillende uitkomsten zijn uiteindelijk aan elkaar gekoppeld in een prototype van een online cursus kunst kijken. 

Je kunt het online prototype nu testen op www.boijmans.nl/kunstkijken. We zijn erg benieuwd wat je ervan vindt, dus probeer het vooral uit. Aangezien het een prototype is, zijn er op dit moment zes opdrachten uitgewerkt en kun je nog kleine foutjes tegenkomen.

Door onderstaande video krijg je ook een idee van de cursus.

Kunst kijken met Boijmans Meer informatie

Handboek voor online Art Mediation

Tijdens het onderzoek is op verschillende plekken kennis opgedaan en zijn nieuwe inzichten ontstaan. Omdat deze te bundelen en te delen met andere experts uit het veld is een handboek gemaakt. Hiermee hopen we bij te kunnen dragen aan nieuwe ontwikkelingen op het gebied van online kunst beleving. Het handboek geeft ook meer inzicht in Art Mediation waardoor de lezer een beter begrip kan krijgen van kunsteducatie door middel van een open vraaggesprek. Op basis hiervan zijn enkele uitgangspunten geformuleerd die ingezet kunnen worden bij het ontwerpen van een online Art Mediation omgeving. Je kan het handboek hier downloaden.

 

Graag willen we alle gesproken experts en deelnemers aan het onderzoek bedanken. 
Ontwikkeling prototype en voice-over: Hay Kranen
Video en animatie: Joris van Raaij
Experts: Carel Blotkamp, Nico Thöne, Kachiri van Zwam, Maarten Brinkerink, Bernadette Schrandt, Marleen Hartjes en Tanuja Kraaijeveld

Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie.