Kunst en meetkunde hand in hand

Boijmans was uitgenodigd voor deze conferentie in het kader van het Meetkunst-project: een samenwerking tussen Museum Boijmans Van Beuningen, de Hogeschool iPabo, de PABO van de Hogeschool Rotterdam, de Universiteit Utrecht, de Fridjof Nansenschool (Rotterdam) en Basisschool De Taaltuin (Schiedam). Tijdens dit project wordt aan de hand van een nascholing voor leerkrachten en een lessenreeks die de leerkrachten zelf verzorgen, onderzocht hoe het museum een rijke context kan bieden voor reken- en wiskunde onderwijs, en welke effecten de link tussen kunst, rekenen/ wiskunde en creativiteit bewerkstelligt, bij zowel leerkrachten als leerlingen. Deze link kan heel concreet zijn: aspecten als perspectief, maatvoering en verhoudingen zijn binnen beide vakgebieden van belang. Daarnaast is juist de manier van onderwijs aanbieden, de creativiteit van leerlingen aanspreken, het proces voorop stellen en de leerlingen laten onderzoeken, iets dat beide vakgebieden raakt. Samen met twee andere betrokkenen van het Meetkunstproject, Ronald Keijzer (Hogeschool iPABO) en Jenneken van der Mark (Sjen Onderwijsadvies), verzorgde ik op de eerste dag van de conferentie de werkgroep. Hierin vertelden we deelnemers over de bijzondere link tussen kunst en rekenen/ wiskunde in het algemeen en het onderzoeksproject Meetkunst in het bijzonder.

Gedurende de hele conferentie stonden er vijf grote reproducties van kunstwerken uit het museum als tentoonstelling in de centrale hal van de conferentielocatie, met bij elk werk een korte toelichting op het verband dat bij dit werk binnen het project met rekenen en wiskunde wordt gelegd.

In totaal schoven zo’n 30 mensen bij de werkgroep aan. Na eerst algemeen over het project te hebben verteld (aanleiding, achtergronden, partners, etc.) zoomden we in op één van de activiteiten tijdens de lessen. Je kunt veel vertellen over het project, maar het zelf ervaren levert toch altijd de beste inzichten op. Daarom namen we deelnemers mee in een van de lessen. We startten, zoals bij alle lessen, met kunstbeschouwing: wat zien we op het schilderij 'Offerande der joden' uit 1460 – 1470 door de Meester van de Inzameling van het Manna, wat gebeurt er? Na enige aarzeling vertelden de deelnemers wat hen opviel; van het verhaal en de opvallende figuren tot het bijzondere perspectief en de vreemde verhoudingen. Zelf goed kijken leverde dus al verschillende aanknopingspunten op met betrekking tot de link die tussen kunst en rekenonderwijs kan worden gelegd.

Aan de slag met perspectief

Vervolgens gingen de deelnemers zelfs aan de slag met het begrip perspectief. Hoe kun je met je omgeving en een camera spelen met perspectief? Het kunstwerk bleek voldoende inspiratie te hebben gegeven voor bijzondere ideeën. Deelnemers zetten zich in koffiekopjes of hielden elkaar vast tussen duim en wijsvinger. Ook bleek het Droste-effect goed te realiseren met behulp van een spiegel. Resultaten werden ter plekke ge-appt of gemaild, waardoor deze aan het einde van de werkgroep gedeeld en besproken konden worden.

De werkgroep werd goed ontvangen. Men noemde het ‘echt heel leuk’ en ‘een frisse blik’. Wel vroeg men zich af hoe dit soort activiteiten en lessen delen uit de rekenmethode zouden kunnen vervangen. Rekenmethodes geven over het algemeen heel duidelijk de doelen van meetkunde weer. Op basis van die doelen is goed in te schatten welke onderdelen van de reguliere lessen aangevuld of vervangen zouden kunnen worden door Meetkunst-activiteiten. Daarnaast zijn een andere blik op rekenen en kunstonderwijs, andere vormen van onderwijs durven uitproberen, als leerkracht een stapje terug doen en de leerlingen meer ruimte durven laten, aspecten die heel goed aansluiten bij de ontwikkelingen die nu plaats vinden binnen het onderwijs.

Karen de Moor
Medewerker onderwijs