Die ladekast, dat is de informatie over de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen. Alle informatie is er, maar ligt niet altijd voor iedereen voor het oprapen. Voor de beantwoording van sommige vragen is de kennis van experts nodig. Om die stap gemakkelijker te maken is er op de Collectie Boijmans Online de ‘vraagbaak’-functie; de online vraagfunctie waarin bezoekers vragen kunnen stellen over de kunstwerken van het museum. Tijdens mijn stage digitale publieksbegeleiding beantwoordde ik van september 2017 tot en met februari 2018 dagelijks vraagbaakvragen van (online) bezoekers. Vragen over moderne kunst, oude kunst, materialen, symbolen, opdrachtgevers en nog veel meer. In totaal beantwoordde ik zo’n tweehonderd vragen van het publiek. Ik leerde er zelf veel van en de vraagbaak bracht ook bezoekers een hoop. Bovendien helpen de vragen vaak het museum. Wat dragen deze vragen precies bij?
Niet gevraagd is altijd mis: Hoe de vraagbaak tot nieuwe inzichten leidt
Stel je een grote ladekast voor. Sommige laatjes staan wagenwijd open: informatie tuimelt naar buiten. Andere laden zitten muurvast, door het sleutelgat hoop je een glimp van de inhoud op te vangen. Dan zijn er nog de laatjes die klemmen. Je kunt maar bij een deel van de informatie. Beeld je nu eens in dat de inhoud van alle laatjes toegankelijk voor je is.
Soms is het vraagbaakproces eenvoudig: iemand stelt een vraag en op de afdeling Educatie kunnen we die direct beantwoorden. Daarvoor is dan vaak wel onderzoek nodig. Bronnen voor de beantwoording zijn het collectieregistratiesysteem, de mappen met objectinformatie en boeken uit de bibliotheek van het museum. Een andere keer is een vraag zo specifiek dat er een conservator of andere expert moet worden ingeschakeld. Hun kennis is bijvoorbeeld onmisbaar wanneer een bezoeker zich afvraagt waarom een object is aangekocht of in een bepaalde zaal is geplaatst, of wanneer er zeer specialistische materiaaltechnische informatie gevraagd wordt.
Een enkele keer leidt een vraag tot het verbeteren of herzien van bestaande informatie. Hoewel alle teksten en gegevens die verschijnen op de collectiewebsite van het museum (Collectie Boijmans Online) worden geschreven of nagekeken door conservatoren, komt het zo nu en dan voor dat er een foutje wordt gemaakt. Oplettende bezoekers merken de foutjes op en melden ze aan ons via de vraagbaak. Dat is belangrijk, ons publiek houdt zo de medewerkers van het museum scherp en helpt de informatie te verbeteren.
Af en toe vormt iemands vraag aanleiding om bevindingen van eerdere onderzoeken beter beschikbaar te maken. Dit was het geval bij Jongen met honden in een landschap, Over dit schilderij, het enige van de Italiaanse renaissanceschilder Titiaan in een Nederlandse collectie, stond weinig tekst op Collectie Boijmans Online, zo merkte een vraagsteller op. Dit terwijl Museum Boijmans Van Beuningen het werk ooit uitgebreid onderzocht en de toenmalige conservatoren er ook over publiceerde. Op basis van die informatie, die beschikbaar was in de bibliotheek, bestudeerde ik de raadselachtige betekenis van de voorstelling en interpretatiegeschiedenis van het werk en verwerkte dit in een artikel op de collectiewebsite.
Het voorbeeld van Jongkinds zonsondergang illustreert hoe vraagbaakvragen de lades in onze archiefkasten verder kunnen openschuiven. De vraagbaak maak informatie niet alleen beter bereikbaar, maar zorgt ook voor verbeteringen van teksten, en interactie tussen publiek en museum. Zo werken medewerkers en het publiek samen aan het beter toegankelijk maken van alle kennis over onze kunstwerken.
Jephta de Visser
Stagiaire digitale publieksbegeleiding