Spiegeltje, Spiegeltje...
De afgelopen twee lessen is Wolf Brinkman in het kader van het Boijmans Taal- en rekenprogramma bezig geweest met het begrip ‘symmetrie’: wat is dat? En waarom bestaat het? In de eerste les introduceert Wolf het begrip aan de hand van de maan in het schilderij De maanstanden III van Paul Delvaux.
Wolf laat zien dat sommige maanstanden gespiegeld zijn aan elkaar. Vervolgens laat hij met foto’s zien dat je lichaam ook gespiegeld is en noemt dit ‘symmetrie’: wat aan de ene kant is, is ook aan de andere kant. Een jongen uit groep 3/4 van de Fridtjof Nansenschool zegt: ‘Nee hoor, want je kan aan de ene kant een blauwe plek hebben en aan de andere kant niet.’ De opdracht in deze les is om in duo’s elkaar na te apen en symmetrische patronen te maken op houten blokjes.
In de volgende les blijkt de leerlingen nog goed weten wat symmetrie betekent, maar kunnen ze het ook al herkennen? Wolf laat verschillende voorbeelden zien. Het schilderij La reproduction interdite van Magritte maakt in dezelfde klas veel reacties los:
‘Het is geen schilderij, maar een spiegel.’
‘Het klopt niet, hij ziet z’n achterkant.’
‘Als je je omdraait zie je jezelf niet.’
De kleuters van de Fridtjof Nansenschool vinden dat de kunstenaar een fout heeft gemaakt en stemmen in met het idee van Wolf om een brief naar Magritte te schrijven met de vraag of hij het opnieuw wil schilderen.
Wolf laat twee leerlingen demonstreren hoe een spiegelbeeld werkt. Het meisje dat het spiegelbeeld is, doet precies na wat het meisje dat ‘in de spiegel kijkt’ doet. Vervolgens doen ze het schilderij na: het spiegelbeeldmeisje draait zich om. Ze staat ze met haar rug naar het andere meisje toe.
Uit de klas komt lachend de reactie: ‘Nu moet ze bewegen, kijken of het spiegelbeeld dan meedoet.’
Na het gesprek gaan de leerlingen van groep 3/4 zelf aan de slag met spiegeltjes. Ze krijgen een werkblad met halve figuren erop. Met behulp van de spiegels ontdekken de leerlingen hoe ze de figuren ‘af moeten maken’. Snelle leerlingen zien in een halve letter ‘A’ een ‘H’, maar dit bleek achteraf niet te kloppen met de spiegellijn. Het blijkt nog een flink gepuzzel.
Daarnaast oefenen de leerlingen met tekenen en namen schrijven in spiegelbeeld.
Hoe spreek je jouw naam uit achterstevoren?
Merle van Helden
Stagiaire Educatie, Museum Boijmans van Beuningen (feb-juli 2014)
Onderstaande foto’s zijn gemaakt op de Fridtjof Nansenschool.
Kleuters doen het schilderij van Magritte na
Een symmetrische vlinder en naam in spiegelbeeld van Binnert
Een leerling uit groep 3/4 maakt de vlinder symmetrisch met de spiegel
De figuren die de leerlingen van groep 3/4 met behulp van het spiegeltje af moesten maken