Maritieme Meesterwerken

Maritieme schilderkunst, maar ook scheepsmodellen, tekeningen, videokunst en mixed media

In de tentoonstelling zullen 54 schilderijen worden getoond van kunstenaars als Jeroen Bosch, Claes van Wieringen, Willem van de Velde de Jonge, Ludolf Bakhuizen, Hendrik Mesdag, Claude Monet, Johan van Mastenbroek, Guido van der Werve en Frank Stella. Daarnaast zijn er ook andere voorwerpen te zien, zoals het oudste West-Europese scheepsmodel uit ca. 1425. In wisselende selecties zullen 34 tekeningen van Willem van de Velde de Oude worden tentoongesteld, samen met zijn beroemde penschilderijen. De belangrijkste maritieme kunstwerken uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen geven samen met topstukken uit de collectie van het Maritiem Museum een kleurrijk en verrassend overzicht van ruim 600 jaar maritieme schilderkunst.

Zes eeuwen maritieme verhalen

Als bezoeker van deze bijzondere buren-tentoonstelling zie je hoe de maritieme schilderkunst verandert in de loop der eeuwen. Alhoewel de stijl, de uitvoering en de gebruikte materialen in de schilderkunst in de loop der eeuwen verandert, het opmerkelijke is dat we net zo ontroerd kunnen worden door een eeuwenoud schilderij als door een werk waarvan de verf nog nat is. Op een bijzondere manier is de maritieme wereld een blijvende inspiratiebron en voelen we nog steeds een diepe verbondenheid.

Maritieme schilderkunst in vogelvlucht

Vanaf de 16de eeuw krijgen kunstenaars langzaam ook interesse in andere onderwerpen dan het geloof, en gaan ze schilderijen maken waarop het landschap het hoofdmotief is. Het is een typisch Nederlands fenomeen en vormt de bakermat van de maritieme schilderkunst.  Hendrik Vroom, Adam Willarts en Cornelis Claesz van Wieringen behoren tot de pioniers en zijn sublieme verhalenvertellers.  Zij vertellen in hun schilderijen over dagelijkse gebeurtenissen, zoals de thuiskomst van schepen van overzee en het binnenhalen van de vis.

In de loop van de 17de eeuw gaan schilders voor het eerst ons vlakke en lege land vereeuwigen: ze schilderen de schoonheid van het moment en lijken minder geïnteresseerd in verhalen, zoals hun voorgangers. In de tweede helft van de 17de eeuw maken Rembrandt en Vermeer hun meesterwerken, maar ook de maritieme schilders Ludolf Bakhuizen, Willem van de Velde de Jonge en Jan van de Cappelle schilderen op dat moment hun maritieme meesterwerken. Zij weten het beste uit de maritieme schilderkunst te combineren tot de meest prachtige schilderijen waarin sfeer, poëzie, scheepvaart en landschap op sublieme en uitgebalanceerde wijze samenkomen. In de 18de eeuw borduren maritieme schilders hierop voort.

In de 19de eeuw leggen  kunstenaars de veranderingen die de mechanisatie, industrialisatie en ontwikkeling van de wetenschap met zich meebrengen vast op het doek: van het eerste stoomschip tot wetenschappelijke expedities naar Nova Zembla. Ondanks deze maatschappelijke vernieuwingen, houden schilders nog vast aan traditie qua stijl, compositie en kleurgebruik.

Hollandse maritieme schilders als Josef Israëls en Hendrik Mesdag geven het eenvoudige vissersleven weer. Franse schilders als Paul Signac komen naar ons land, op zoek naar het Hollands landschap wat ze kennen van de schilderijen, maar ook geïnspireerd door nieuwe taferelen in de haven van Rotterdam. In de 20ste eeuw leidt de trots op de innovatie en groei van de Rotterdamse haven en scheepvaart tot een zeer uiteenlopend palet aan marines.

In de moderne tijd zien we maar weinig schilderijen met schepen, werven of havens. Toch is de maritieme wereld niet helemaal van het palet verdwenen: zoals Paul Signac zich liet inspireren door de Rotterdamse haven, zo laat Frank Stella zich inspireren door de haven van Marsamxett op Malta. Ze verbeelden het alleen heel anders. Moderne kunstenaars gebruiken een schip of een haven vaker als metafoor, als beeldspraak. Schip en haven staan bij hen voor kracht, verlangen of het leven.

Transit Boijmans Van Beuningen

Sinds 2019 is Museum Boijmans Van Beuningen gesloten voor een grootschalige renovatie en vernieuwing. Tijdens deze Transit-periode trekt het museum de stad Rotterdam en de wereld in om publiek te raken met zijn internationale topcollectie. Acht buurlocaties in de stad hebben een unieke samenwerking onder de noemer ‘Boijmans bij de Buren’.  Boijmans opereert daarnaast in het buitenland, met reizende tentoonstellingen. Sinds het schooljaar van 2019/2020 maakt het museum Rotterdamse scholieren bekend met échte collectiestukken met ‘Boijmans in de Klas’. Vanaf begin 2020 is Boijmans samen met Humanitas, en andere partners uit buurt en stad, actief in een voormalige school aan de Hillevliet 90. De voormalige school krijgt met Boijmans Hillevliet zijn functie terug als plek om te leren en te maken. Ondertussen vordert de bouw van Depot Boijmans Van Beuningen gestaag, het eerste publiek toegankelijke kunstdepot ter wereld dat in 2021 opent en waar de 154.000 kunstwerken veilig worden getoond en verzorgd.