Onderzoek: Unpacking Boijmans. Het koloniale verleden en de collectie
In het depot wordt onderzoek gedaan naar de museumcollectie. Dit gebeurt bijna altijd projectmatig waarbij een team van medewerkers, soms in samenwerking met externen, verantwoordelijk wordt gesteld. Een restaurator kijkt naar de staat van een kunstwerk of voorwerp, een conservator draagt bij aan nieuwe kunsthistorische kennis en een registrar zorgt dat alle informatie over de collectie terug te vinden is. Deze onderzoeksprojecten zijn essentieel voor het museum omdat het tot nieuwe inzichten over de collectie leidt. Hoe er naar kunst, erfgoed en het verleden gekeken wordt is altijd in verandering, en onderzoek is dan ook nooit echt afgerond.
Depot
Thema 1
6 oktober 2022 – 5 december 2022
Verschillende collectiestukken dragen de sporen van de koloniale productie, handel en consumptie van suiker, tabak, thee en koffie. De historische productie en het gebruik van deze consumptiegoederen is vaak veel ouder dan het koloniale systeem waarmee deze handelsgoederen op een omvangrijke industriële schaal door middel van dwangarbeid van tot slaaf gemaakte mensen afkomstig uit Afrika en Azië werden geproduceerd. Deze geschiedenis wordt hier ook onderzocht.
Thema 2
6 december 2022 – 6 februari 2023
In de museumcollectie bevinden zich kunstwerken en voorwerpen waarbij de manier van uitbeelden van mensen voorkomt uit koloniale en racistische representaties. Deze negatieve beeldvorming uit zich ook in de afwezigheid en onzichtbaarheid van mensen van kleur of met een niet-Europese herkomst. In de museumcollectie bevinden zich ook kunstwerken en voorwerpen uit de pre-koloniale periode waarop te zien is dat die negatieve beeldvorming nog niet aanwezig was.
Thema 3
7 februari 2023 t/m 2 april 2023
Vanaf het moment dat het toenmalige ‘Museum Boymans’ in 1849 z’n deuren opende voor het publiek is de verzameling vanuit een bepaalde tijdsgeest tot stand gekomen en tentoongesteld. Die museale geschiedenis is onlosmakelijk verbonden met het koloniale verleden. Zo verzamelde een kunstmuseum zoals ‘Museum Boymans’ andersoortige kunstobjecten en voorwerpen dan het Museum voor Land- en Volkenkunde (1885), waaraan ook Rotterdamse verzamelaars richting gaven.
Het onderzoek Unpacking Boijmans wordt uitgevoerd in samenwerking met een klankbordgroep
Guinevere Ras is freelance expert meerstemmigheid en curator bij het Nederlands Fotomuseum. Guinevere richt zich op het dekoloniseren van de narratieve ruimte met tentoonstellingen die het dominante westerse narratief bevragen en aanvullen. Recent was zij betrokken bij de totstandkoming van de Eregalerij van de Nederlandse Fotografie (2021) en Verbeelding (2022). Voorheen werkte zij mee aan de wisselvitrine in de tentoonstelling Heden van het Slavernijverleden (Tropenmuseum 2018) en aan de tentoonstelling Helende Kracht/Healing Power (Museum Volkenkunde 2019). Via haar onderneming Museale Meerstemmigheid stimuleert zij inclusiviteit in de culturele sector. Zij schreef o.a. mee aan de Handreiking onderzoek naar sporen van slavernij en het koloniale verleden in de collectieregistratie (2021), gepubliceerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Liane van der Linden is historicus en werkte als onderzoeker en redacteur mee aan het onderzoek naar het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam (2020). In 2022 was zij co-auteur van Koloniaal Rotterdam, Stad van vandaag en morgen, een losse bewerking van dit onderzoek. Verder is zij adviseur bij een filmserie en een cityapp voor het onderwijs over de koloniale connecties van Rotterdam. Eerder was zij beleidsmedewerker bij het Wereldmuseum, gericht op culturele diversiteit en de culturele erfenis van kolonialisme. Daarna was zij directeur van Imagine IC in Amsterdam Zuidoost en van Kosmopolis Rotterdam waar het accent lag op grootstedelijke erfgoedprogramma’s.
Sonja Wijs is cultureel antropoloog met ruim 20 jaar ervaring in herkomstonderzoek, documentatie en presentatie van diverse Nederlandse museale collecties. Ze is gespecialiseerd in de materiële cultuur van Afrika en de verzamelgeschiedenissen van de Nederlandse volkenkundige musea waarover zij regelmatig publiceert. Wijs werkte ruim 10 jaar als onderzoeker bij het Tropenmuseum Amsterdam, werkte voor het Wereldmuseum Rotterdam aan AFRIKA010 en POWERMASK en versterkte als wetenschappelijk medewerker het herinrichtingsteam van het AfricaMuseum Tervuren. Voor het Nationaal Museum van Wereldculturen implementeerde zij ‘Words Matter’. Momenteel is zij verbonden aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed waar zij onderzoek verricht naar sporen van slavernij en koloniaal verleden in de Rijkscollectie.
